ΛΟΑΤΚ+ νεανικές κοινωνικότητες και πολιτιστικές πρακτικές στη σύγχρονη Αθήνα

Abstract

This ethnographic research studies the ways in which young LGBTQ+ subjects born in Greece during the 1990s and residing in Athens during 2018-2020 construct their subjectivities and communities over the course of their lives. The purpose of the study is to highlight both the disciplinary mechanisms to which they are subject and the resistances and transformative practices they develop. From their childhoods to current participation in aspects of the Athenian LGBTQ+ culture, emphasis is placed on school and family institutions, the transition to LGBTQ+ local communities, the ways and degrees of participation in them, as well as on the cultural practices through which they negotiate issues of identity and social belonging. The main findings include firstly, that as minors the subjects employ a series of tactics (de Certeau), which challenge and undermine the dominant cultural systems within the school and family contexts, but also a dominant framing of LGBTQ+ young people as victims. LGBTQ+ minors in their everyday lives negotiate their “difference” by calculating their movements, organizing the rhythms of their own “growing sideways” (Stockton) process, claiming recognition, creating social belonging and ascribing meaning to their non-normative subjectivities and desires through consumer practices. Secondly, the analysis of their historically and socially located experiences reveals that age and historical experiences differentiate the inside of contemporary LGBTQ+ communities. Familiarity with international LGBTQ+ representations through the internet, such as through international platforms, foreign series, films and other international (mainly anglophone) cultural products differentiates young LGBTQ+ people from the previous generation, with whom relations are often presented as strained. The subjects’ relationship with the emerging "new identities" as well as with established LGBTQ+ identities of previous generations appears to be ambivalent, bringing about issues of renegotiation of the traditional gender and sexual dichotomies. Thirdly, the cultural activism which proliferated during fieldwork in the grassroots Athenian queer scene is analyzed as a transformative activity which becomes possible through collective work and alliances. It produces ephemeral, mobile, and "inverted" worlds (Bakhtin) in the context of the city, in which the dichotomy between childhood and adulthood as well as the linear (re)productive capitalist time (chrononormativity).are challenged and collective negotiations of urban and national belonging and non-belonging take place.

Αυτή η εθνογραφική έρευνα μελετά τους τρόπους μέσω των οποίων νεαρά ΛΟΑΤΚ+ υποκείμενα που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990 και διέμεναν στην Αθήνα την περίοδο 2018-2020 συγκροτούν τις υποκειμενικότητες και τις κοινότητές τους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Σκοπός της έρευνας είναι η ανάδειξη τόσο των μηχανισμών πειθάρχησης, στους οποίους υπόκεινται, όσο και των αντιστάσεων και των μετασχηματιστικών πρακτικών, τις οποίες αναπτύσσουν. Ξεκινώντας από τις παιδικές ηλικίες τους έως και τη σημερινή συμμετοχή τους σε πτυχές της αθηναϊκής ΛΟΑΤΚ+ κουλτούρας, στις πορείες τους δίνεται έμφαση στους θεσμούς του σχολείου και της οικογένειας, στη μετάβαση στις ΛΟΑΤΚ+ κοιν(ωνικ)ότητες, τους τρόπους και τους βαθμούς συμμετοχής σε αυτές, καθώς και στις πολιτιστικές πρακτικές μέσω των οποίων (δια)πραγματεύονται ζητήματα ταυτότητας και κοινωνικού ανήκειν. Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας είναι ότι ως ανήλικοι και ανήλικες τα υποκείμενα επιστρατεύουν ένα σύνολο τακτικών (de Certeau), μέσω των οποίων αμφισβητούν και υπονομεύουν τα κυρίαρχα πολιτισμικά συστήματα στα πλαίσια του σχολείου και της οικογένειας, αλλά και την κυρίαρχη πλαισίωση των νεαρών ΛΟΑΤΚ+ ως θυμάτων. Τα ανήλικα ΛΟΑΤΚ+ άτομα (δια)πραγματεύονται την ξενότητά τους υπολογίζοντας τις κινήσεις τους, οργανώνοντας τους ρυθμούς του δικού τους «παράπλευρου μεγαλώματος» (Stockton) διεκδικώντας αναγνώριση, δημιουργούν κοινωνικό ανήκειν και νοηματοδοτούν τις μη κανονιστικές υποκειμενικότητες και επιθυμίες τους μέσω καταναλωτικών πρακτικών. Οι ιστορικά και κοινωνικά εντοπισμένες εμπειρίες τους αποκαλύπτουν ότι η ηλικία και οι ιστορικές εμπειρίες διαφοροποιούν το εσωτερικό των σύγχρονων ΛΟΑΤΚ+ κοιν(ωνικ)οτήτων. Η εξοικείωση με διεθνείς ΛΟΑΤΚ+ αναπαραστάσεις μέσω του διαδικτύου, μέσα από διεθνείς πλατφόρμες, ξένες σειρές, ταινίες και άλλα διεθνή (κυρίως αγγλόφωνα) πολιτιστικά προϊόντα διαφοροποιεί τα νεαρά ΛΟΑΤΚ+ άτομα από την προηγούμενη γενιά, με την οποία οι σχέσεις τους παρουσιάζονται συχνά τεταμένες. Αμφιθυμική φαίνεται να είναι και η σχέση των υποκειμένων με τις «νέες ταυτότητες», αλλά και με παγιωμένες ΛΟΑΤΚ+ ταυτότητες προγενέστερων γενεών, εγείροντας ζητήματα αναδιαπραγμάτευσης των εγκαθιδρυμένων έμφυλων και σεξουαλικών διχοτομιών.Τέλος, ο καλλιτεχνικός ακτιβισμός που αναπτυσσόταν κατά τη διάρκεια της έρευνας στην αυτοοργανωμένη αθηναϊκή κουήρ σκηνή εξετάζεται ως πολιτισμικά μετασχηματιστική δραστηριότητα και γίνεται εφικτός μέσα από συλλογική εργασία και συμμαχίες. Παράγει εφήμερους, μετακινούμενους και «ανεστραμμένους» κόσμους (Μπαχτίν) στο πλαίσιο της πόλης, όπου αμφισβητούνται ο διαχωρισμός παιδικότητας και ενηλικότητας, ο γραμμικός (ανα)παραγωγικός καπιταλιστικός χρόνος (η χρονοκανονικότητα) και λαμβάνουν χώρα συλλογικές πραγματεύσεις αστικού και εθνικού ανήκειν και μη ανήκειν.