Οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις ως εργαλείο της τοπικής αυτοδιοίκησης Α΄βαθμού για τη σύναψη συμβάσεων αγαθών, υπηρεσιών και έργων με μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις

Abstract

Public authorities in Europe are responsible each year for expenditures of more than 2 trillion euros per year or otherwise about 19% of the EU's GDP, which today makes it necessary to transform the power and role of Public Authorities in public procurement. This transformation requires the integration of the environmental dimension and the "greening" of Public Procurement – it requires the full and horizontal implementation by all Public Authorities of the Green Public Procurement (GPP) tool.Given that GPP are a policy instrument, but also the fact that in recent years political commitment at National, Community and International level has increased significantly, the main purpose of the doctoral dissertation was to present the current situation and the degree of penetration and application of the GPP tool in one of the largest "suppliers" of Goods, Services and Works – the Municipalities of Greece. The methodology used was based on two different stages. At first, an extensive literature review of examples and good practices from other Municipalities in Europe was carried out. The majority of the Goods, Services and Projects selected to be presented in terms of the application of "green" criteria were significantly related to the main Goods, Services and Works "procured" by the Municipalities of our Country. In the second stage, an empirical survey was carried out according to which a questionnaire was structured and distributed to Municipalities, which in turn were asked to answer a series of questions related to GPP. The structure of the questionnaire included a total of 38 questions, for the preparation of which the most important elements related to the subject of the GPP were taken into account.The results of the overall survey have drawn crucial conclusions, the most basic of which include the lack of knowledge that still exists today about the subject of GPP, the absence of concrete actions to keep up-to-date information on developments in this area and the need to clarify legal issues around the integration of "green" criteria in Public Procurement. Among other things, the majority of Municipalities in the country (90%) believe that the adoption of "green" criteria in Public Procurement will bring significant environmental benefits, while a very high percentage of the surveyed Municipalities (69%) recognize the GPP tool as a tool with high economic benefits. Finally, it seems that it will be important to create a central Public Authority exclusively related to the issues of the GPP that will guide the Municipalities, while the immediate training of the executives of the Procurement Departments of the Municipalities, on the issues of the GPP, was also recognized as equally important.Keywords: Public authorities; Green Public Procurement; GPP criteria; Environmental performance; Sustainable consumption and production.

Οι Δημόσιες Αρχές στην Ευρώπη ευθύνονται κάθε χρόνο για έξοδα άνω των 2 τρισεκατομ-μυρίων ευρώ ετησίως ή άλλως για το 19% περίπου του ΑΕΠ της ΕΕ, γεγονός που σήμερα καθιστά αναγκαίο να μετασχηματιστεί η δύναμη και ο ρόλος των Δημοσίων Αρχών κατά τη σύναψη Δημοσίων Συμβάσεων. Αυτός ο μετασχηματισμός απαιτεί την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης και του «πρασινίσματος» των Δημοσίων Συμβάσεων - απαιτεί την πλήρη και οριζόντια εφαρμογή από όλες τις Δημόσιες Αρχές του εργαλείου των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων (ΠΔΣ).Με δεδομένο ότι οι ΠΔΣ αποτελούν μέσο άσκησης πολιτικής, αλλά και το γεγονός ότι η πο-λιτική δέσμευση σε εθνικό, κοινοτικό και διεθνές επίπεδο αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, βασικός σκοπός της διδακτορικής διατριβής υπήρξε η παρουσίαση της υφι-στάμενης κατάστασης και του βαθμού διείσδυσης και εφαρμογής του εργαλείου των ΠΔΣ σε έναν από τους μεγαλύτερους «προμηθευτές» Αγαθών, Υπηρεσιών και Έργων - τους Δή-μους της Ελλάδας. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε βασίστηκε σε δύο διαφορετικά στάδια. Στο πρώτο, πραγματοποιήθηκε εκτενής βιβλιογραφική ανασκόπηση παραδειγμάτων και καλών πρακτικών από άλλους Δήμους της Ευρώπης. Η πλειονότητα των Αγαθών, Υπηρεσιών και Έργων που επιλέχθηκαν να παρουσιαστούν ως προς την εφαρμογή «πράσι-νων» κριτηρίων σχετίζονταν σημαντικά με τα κύρια Αγαθά, Υπηρεσίες και Έργα που «προ-μηθεύονται» οι Δήμοι της Χώρας μας. Στο δεύτερο στάδιο, πραγματοποιήθηκε εμπειρική έρευνα σύμφωνα με την οποία δομήθηκε ερωτηματολόγιο και διανεμήθηκε σε Δήμους της Χώρας, οι οποίοι με τη σειρά τους κλήθηκαν να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήσεων που αφορούσαν στις ΠΔΣ. Στη δομή του ερωτηματολογίου περιλαμβάνονταν συνολικά 38 ερω-τήσεις, για τη σύνταξη των οποίων λήφθηκαν υπόψη τα σημαντικότερα στοιχεία που σχετί-ζονται με το αντικείμενο των ΠΔΣ.Από τα αποτελέσματα της συνολικής έρευνας εξήχθησαν κρίσιμα συμπεράσματα, στα βασικότερα των οποίων συμπεριλαμβάνεται η ελλιπής γνώση που υπάρχει ακόμη και σήμερα γύρω από το αντικείμενο των ΠΔΣ, η απουσία συγκεκριμένων δράσεων για την συνεχή ενημέρωση/ πληροφόρηση γύρω από τις εξελίξεις στο συγκεκριμένο τομέα και η αναγκαιότητα αποσαφήνισης των νομικών ζητημάτων γύρω από την ενσωμάτωση των «πράσινων» κριτηρίων στις Δημόσιες Συμβάσεις. Μεταξύ άλλων η πλειονότητα των Δήμων της Ελλάδας (90%) πιστεύει ότι η υιοθέτηση "πράσινων" κριτηρίων στις ∆ηµόσιες Συμβάσεις θα επιφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη, ενώ πολύ υψηλό ποσοστό των ερωτηθέντων Δήμων (69%) αναγνωρίζει το εργαλείο των ΠΔΣ ως εργαλείο με υψηλά οικονομικά οφέλη. Τέλος, διαφαίνεται ότι θα είναι σημαντική η δημιουργία μιας κεντρικής Δημόσιας Αρχής σχετικής αποκλειστικά με τα ζητήματα των ΠΔΣ που θα καθοδηγεί τους Δήμους της Χώρας, ενώ ως εξίσου σημαντική αναγνωρίστηκε και η άμεση κατάρτιση των στελεχών των Τμημάτων Προμηθειών των Δήμων της Χώρας στα ζητήματα των ΠΔΣ.