Μοριακή διερεύνηση των νεοπλασματικών επεξεργασιών της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας

Abstract

The aim of this study has been the detection of the presence of HPV and subsequently of HPV-16 and HPV-18 in oral hyperplasias and carcinomas, as well as the immunohistochemical detection of p53 protein in the HPV positive oral lesions. One hundred and two (102) specimens of paraffin-embedded oral tissue blocks - 81 oral squamous cell carcinomas and 21 oral hyperplasias - have been examined using PCR technique followed by agarose gel electrophoresis. Our results have demonstrated that 49% (50/102) of the samples have been HPV positive. Subsequent analysis of HPV positive lesions has revealed 22% positivity for HPV-16 and 44% for HPV-18. The immunohistochemical detection of p53 protein in the 49 HPV positive oral lesions have demonstrated that 55,1% (27/49) of these samples have been also positive for p53. More specifically, p53 has been detected in 50% (5/10) of the HPV positive hyperplastic oral lesions and in 56,41% (22/39) of the HPV positive oral squamous cell carcinomas.The following observations are interesting: 1) HPV-18 has been detected only in carcinomas in a high percentage. This finding may probably indicate a contributing role for HPV-18 as a potent co-carcinogen in oral epithelial carcinogenesis in Greek population. 2) The immunohistochemical detection of p53 protein in 50% of HPV positive hyperplastic oral lesions suggests that p53 mutation may be an early genetic event in oral carcinogenesis which further supports the "field cancerization" theory. 3) There has not been any statistic correlation between the presence of HPV, HPV-16, HPV-18, or p53 protein with the degree of carcinoma differentiation. 4) HPV and p53 protein mutations frequently coexist in the lesions of our study. This coexistance probably reveals that other enviromental carcinogens have a more prominent role in oral carcinogenesis which overrides the action of HPV.

Η εκπονηθείσα ερευνητική μελέτη αναφέρεται στην διερεύνηση της παρουσίας ανθρωπίνων ιών του θηλώματος (HPVs) και στον περαιτέρω χαρακτηρισμό του υψηλού κινδύνων τύπων HPV-16 και HPV-18, σε υπερπλασίες και επιθηλιακού τύπου καρκίνους της περιοχής του στοματοφάρυγγα, καθώς επίσης και στην έκφραση της πρωτεϊνης p53 στα δείγματα που είναι παρόντες οι ως άνω ιοί. Για το σκοπό αυτό συγκεντρώθηκαν συνολικά 102 δείγματα ιστών εγκλεισμένων σε παραφίνη, εκ των οποίων τα 21 αντιστοιχούν σε υπερπλασίες και τα 81 σε επιθηλιακού τύπου καρκίνους της περιοχής του στοματοφάρυγγα. Τα δείγματα αυτά υπέστησαν την απαιτούμενη διαδικασία για εξαγωγή του DNA, το οποίο αποτέλεσε το υλικό για την εφαρμογή της τεχνικής της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης (PCR) με σκοπό την ανίχνευση της παρουσίας ιών HPV. Πενήντα από τα 102 δείγματα (49%) ήταν θετικά για ιό HPV. Πιο συγκεκριμένα, το 48% των υπερπλασιών και το 49% των καρκινωμάτων ήταν θετικά για HPV. Η περαιτέρω τυποποίηση των θετικών αυτών δειγμάτων αποκάλυψε την παρουσία HPV-16 στο 22% (6 από τις 10 υπερπλασίες και 5 από τα 40 καρκινώματα) και του HPV-18 στο 44% (22 από τα 40 καρκινώματα και μόνο). Ένα από τα δείγματα παρουσίαζε ταυτόχρονη λοίμωξη με HPV-16 και HPV-18. Τα 49 διαθέσιμα, θετικά για ιό HPV δείγματα υποβλήθηκαν κατόπιν σε ανοσοϊστοχημική εξέταση για την ανίχνευση της έκφρασης της πρωτεϊνης p53, με αντίσωμα ικανό για ανίχνευση τόσο της «φυσιολογικής», όσο και μεταλλαγμένης πρωτεϊνης. Το 55,1% των δειγμάτων αυτών (27 από τα 49) αποδείχθηκε θετικό για p53. Πιο συγκεκριμένα, το 50% των υπερπλασιών (5 από τις 10) και το 56,41% των καρκινωμάτων (22 από τα 39) ήταν θετικά για παρουσία της p53. Από τα αποτελέσματα αυτά αξιοσημείωτες είναι οι παρατηρήσεις: 1) Ο HPV-18 ανευρίσκεται αποκλειστικά και μόνο στα καρκινώματα της μελέτης και μάλιστα σε ποσοστό αρκετά υψηλό. Το γεγονός αυτό μπορεί να υποδεικνύει έναν ιδιαίτερο ρόλο του HPV-18 στην καρκινογένεση του στοματοφάρυγγα του ελληνικού πληθυσμού. 2) Η ανοσοϊστοχημική ανίχνευση της πρωτεϊνης p53 στο 50% των υπερπλασιών υποδεικνύει ότι η μετάλλαξή της αποτελεί μάλλον πρώιμο γενετικό συμβάν, σύμφωνο με τη θεωρία του «πεδίου καρκινογένεσης» του στοματοφάρυγγα. 3) Η παρουσία ιού HPV γενικά, όπως και των τύπων HPV-16 και HPV-18, καθώς και η ανίχνευση της πρωτεϊνης p53, δεν συσχετίζονται σε βαθμό στατιστικά σημαντικό, με τη διαφοροποίηση των καρκινωμάτων της μελέτης. 4) Λοίμωξη από ιούς HPV και ταυτόχρονη μετάλλαξη της πρωτεϊνης p53 δεν είναι ασύνηθες φαινόμενο στην περιοχή του στοματοφάρυγγα και υποδεικνύει ίσως ότι η δράση άλλων εξωγενών καρκινογόνων επισκιάζει εκείνη του ιού, τουλάχιστον όσον αφορά την παρούσα μελέτη σε 'Ελληνες ασθενείς.