Η γεωπολιτική προσέγγιση της ελληνικής πολιτικής ασφάλειας στην περίοδο της οικονομικής κρίσης

Abstract

The aim of this PhD dissertation entitled "The Geopolitical Approach of Greek Security Policy during the Economic Crisis" is to analyze in depth the consequences of the MoUs (Memoranda of Understanding) and the austerity measures upon the Greek Political Security. In particular, this study examines the effects of the Greek and European economic policies during the period 2010 - 2018 in the fields of security and defense as well as their impact on the deterrence and defense ability of Greece. With respect to methodology, the author relied on extensive bibliographic research using International Treaties, Greek and EU Legislation, Minutes of the Greek Parliament and the European Parliament, State Budget Reports, Parliamentary Questions, Declassified NATO and USSR documents, Announcements by EU institutions and Political Parties at the level of the Greek Parliament and the European Parliament. Also, scientific books and research papers, studies of academics and researchers as well as news articles and analysis in Greek and foreign newspapers. In relation to its structure, the PhD dissertation consists of five parts. In particular, the First Part analyzes the historical development of Security Policies through International Organizations as well as the position of Greece in the Collective Security Systems. The Second Part deepens the effects of the Economic Crisis and the MoUs on National Security and Defense Policy of Greece by analyzing the consequences of the austerity measures on national defense through the comparative analysis of the budgets of the Ministry of National Defense during the period 2010 - 2018. Also, in the Second Part the PhD dissertation undertakes a comparative analysis of the defense sectors of Greece and Turkey during the aforementioned period based on quantitative data. The Third Part demonstrates the impact of immigration on national security. In relation to relocations of refugees, the author focusses on the institutional weaknesses of the EU towards the mass arrivals of immigrants and refugees in Greece and Italy which has led to the complete failure of the ‘famous’ Relocation Program of the EU. Moreover, the PhD includes an extensive presentation and analysis of the institutional framework of the Greek Immigration Policy as well as of the consequences of the 2015 Migration Crisis as regards National Security. The Fourth Part presents the Greek Security Institutions, Authorities and Mechanisms (KYSEA, EYP, PSEA, DDSP). Finally, the Fifth Part seek to provide solutions as regards certain controversial issues through specific proposals aiming to strengthen the Greek Security and Defense Policy. Hereto, special emphasis is given on the creation of a Greek National Security Council, on the functioning of article 42 par.7 of the Treaty on European Union (TEU), on the establishment of a Greek - Israeli Military Cooperation and on the signing of a Greek - French Defense Pact with a Military Assistance Clause, which actually took place three months after the submission of the PhD dissertation.

Σκοπός της διδακτορικής διατριβής με τίτλο «Η Γεωπολιτική Προσέγγιση της Ελληνικής Πολιτικής Ασφάλειας στην Περίοδο της Οικονομικής Κρίσης» είναι να αναλύσει και να ερευνήσει σε βάθος τις επιπτώσεις των Μνημονίων και των μέτρων λιτότητας επί της Ελληνικής Πολιτικής Ασφάλειας. Ειδικότερα, η παρούσα μελέτη εξετάζει και ερμηνεύει τις συνέπειες των ελληνικών και ευρωπαϊκών οικονομικών πολιτικών της περιόδου 2010 - 2018 στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας καθώς και τον αντίκτυπό τους επί της αποτρεπτικής ικανότητας και ισχύος της χώρας μας. Ως μεθοδολογικά εργαλεία ερμηνείας, εξέτασης και ανάλυσης των οικονομικών συνεπειών επί της Ελληνικής Πολιτικής Ασφάλειας, ο γράφων βασίστηκε σε μια ευρεία βιβλιογραφική έρευνα αξιοποιώντας πρωτίστως πρωτογενείς πηγές όπως Διεθνείς Συνθήκες, Νομοθετήματα της Ελλάδας και της ΕΕ, Πρακτικά της Ελληνικής Βουλής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Εισηγητικές Εκθέσεις του Κρατικού Προϋπολογισμού, Κοινοβουλευτικές Ερωτήσεις, αποχαρακτηρισμένα έγγραφα του ΝΑΤΟ και της ΕΣΣΔ, Ανακοινώσεις των οργάνων της ΕΕ και των Πολιτικών Κομμάτων σε επίπεδο Ελληνικής Βουλής και Ευρωβουλής. Αξιοποιήθηκαν επιστημονικές αναλύσεις σε βιβλία και επιστημονικά άρθρα και μελέτες πανεπιστημιακών και ερευνητών, καθώς και δημοσιεύματα ελληνικών και ξένων εφημερίδων. Σε σχέση με τη δομή, η διατριβή αποτελείται από πέντε μέρη. Ειδικότερα, το Πρώτο Μέρος αναλύει την ιστορική εξέλιξη των Πολιτικών Ασφάλειας υπό το πρίσμα των Διεθνών Οργανισμών καθώς και τη θέση της Ελλάδας στα Συλλογικά Συστήματα Ασφάλειας. Το Δεύτερο Μέρος εμβαθύνει διεξοδικώς στις επιπτώσεις της Οικονομικής Κρίσης και των Μνημονίων στην Πολιτική Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ελλάδας αναλύοντας τις συνέπειες των μνημονιακών μέτρων επί της άμυνας μέσα από την εξέταση των προϋπολογισμών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατά την περίοδο 2010 - 2018 προβαίνοντας παράλληλα και σε συγκριτική ανάλυση των τομέων άμυνας Ελλάδας - Τουρκίας κατά την αντίστοιχη περίοδο με τη χρήση ποσοτικών δεδομένων. Το Τρίτο Μέρος καταδεικνύει τις επιπτώσεις της μετανάστευσης στον τομέα της Εθνικής Ασφάλειας. Συγκεκριμένα, σε σχέση με την πολιτική των μετεγκαταστάσεων αναδεικνύονται τόσο οι θεσμικές αδυναμίες της ΕΕ απέναντι στις μαζικές αφίξεις μεταναστών και προσφύγων σε Ελλάδα και Ιταλία όσο και η πλήρης αποτυχία του ‘περίφημου’ προγράμματος μετεγκατάστασης. Επίσης, πραγματοποιείται εκτενής παρουσίαση και ανάλυση αφενός του θεσμικού πλαισίου της Ελληνικής Μεταναστευτικής Πολιτικής και αφετέρου των συνεπειών της Μεταναστευτικής Κρίσης του 2015 για την Εθνική Ασφάλεια σε συνάρτηση με τις τραγικές αβελτηρίες της ΕΕ ως προς τη διαχείριση του μεταναστευτικού. Το Τέταρτο Μέρος παρουσιάζει τα ελληνικά θεσμικά όργανα ασφάλειας, τους μηχανισμούς και τις υπηρεσίες (ΚΥ.Σ.Ε.Α., ΕΥΠ, ΠΣΕΑ, ΔΔΣΠ). Τέλος, το Πέμπτο Μέρος επιδιώκει να παράσχει λύσεις σε ‘φλέγοντα’ ζητήματα μέσα από συγκεκριμένες προτάσεις με γνώμονα τη θωράκιση της Ελληνικής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Ειδικότερα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία ενός Ελληνικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, στη λειτουργία του άρθρου 42 παρ.7 της Συνθήκης Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), στη συγκρότηση Ελληνοισραηλινής Στρατιωτικής Συνεργασίας καθώς και στη σύναψη ενός Εληνογαλλικού Αμυντικού Συμφώνου με Ρήτρα Στρατιωτικής Συνδρομής, όπως και πράγματι συνέβη τρείς μήνες μετά την κατάθεση της διδακτορικής διατριβής.