Γνωστικές και γλωσσικές μέθοδοι κλινικής παρέμβασης στην Ειδική Γλωσσική Διαταραχή: μια συγκριτική μελέτη της αποτελεσματικότητάς τους

Abstract

Children with Specific Language Impairment (SLI) have deficits in the domain of language as well as in the domain of verbal short term memory (vSTM) and verbal working memory (vWM). Most studies evaluating the intervention effectiveness have usually employed only one method. The aim of the present dissertation is to investigate and compare the effectiveness of two intervention programs, theoretically driven from different approaches. More specifically, this study examines the effectiveness of a meta-syntactic intervention targeting complex structures (linguistic approach), versus the effectiveness of an intervention that exclusively targeted vSTM and vWM (cognitive psychology approach). These intervention programs have been implemented the one after the other and reversely in two groups of children with SLI in comparison to a third group of children with SLI that received no therapy and acted as a control group. A total of 64 monolingual Greek-speaking children with SLI (CA range: 7; 00 - 11; 11, Mean CA: 9; 5) were included in this study. All children were assessed pre-therapeutically on the basis of non-verbal IQ tasks, verbal and STM tasks. All children were randomly assigned into three groups and there were two therapy phases. The first phase was as follows: (i) a group received meta-syntactic therapy (N=22) (ii) a group received vSTM/vWM therapy (N=22) and (iii) a group received no therapy (N=20). In the second phase, we inversed the therapy for the two first groups, so that the first group received vSTM/vWM and the second group meta-syntactic therapy. The third group again received no therapy. For the intervention purposes, we employed two software applications for tablet: 1) An application for metasyntactic therapy and 2) An application for VWM training. By the means of the metasyntactic application, explicit and implicit training in various syntactic structures through picture support was performed. By the means of the vSTM/vWM application, training in vSTM and vWM tasks was provided. A 10-week training program for each child individually was performed for both the experimental groups of SLI children for each of the two therapy programs. Post therapy assessments with tasks employed pre-therapeutically were performed for all SLI participants after each therapy phase. Post therapy assessment indicated that children who were first exposed to metalinguistic therapy showed significantly better performance on the language and vSTM tasks. Notably, they performed better on the language than vSTM tasks. In addition, children who first received vSTM/vWM therapy showed significantly better performance on all language and vSTM tasks. These results show that besides the fact that training in each domain improves considerably performance in the specifically targeted domain, there is a diffusion of improvement in the other domain as well. We discuss these results in the light of intervention studies on SLI and spell out their theoretical and clinical implications emphasizing on the interrelation of VST/VWM and syntax.

Τα παιδιά με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ) έχουν δυσκολίες σε τομείς της γλώσσας και στη λεκτική βραχύχρονη και εργαζόμενη μνήμη. Οι περισσότερες μελέτες που αξιολογούν τα προγράμματα παρέμβασης εφαρμόζουν κατά κανόνα μία μέθοδο παρέμβασης και αξιολογούν την αποτελεσματικότητά της παρέμβασης αυτής. Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως στόχο να διερευνήσει και να συγκρίνει την αποτελεσματικότητα δύο θεραπευτικών προγραμμάτων τεκμηριωμένων στη βάση διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων: Μιας μετα-συντακτικής παρέμβασης (γλωσσολογική προσέγγιση) και μιας μιας θεραπευτικής παρέμβασης που στοχεύει αποκλειστικά στη λεκτική βραχύχρονη (ΛΒΜ) και στη λεκτική εργαζόμενη μνήμη (ΛΕΜ) (ψυχολογική/γνωστική προσέγγιση). Συνολικά, 64 μονόγλωσσα παιδιά με ΕΓΔ (εύρος ηλικίας: 7,9 – 11,11 ετών, Μ.Ο.: 9,5) συμμετείχαν σε αυτήν τη μελέτη. Όλα τα παιδιά αξιολογήθηκαν πριν τη χορήγηση θεραπείας (προ-θεραπευτικά) με έργα μη λεκτικής νοημοσύνης, γλώσσας και λεκτικής βραχύχρονης μνήμης. Έγινε τυχαία κατανομή όλων των παιδιών σε τρεις ομάδες και υπήρχαν δύο φάσεις θεραπείας. Η πρώτη φάση είχε ως εξής: (i) μια ομάδα έλαβε μετα-συντακτική θεραπεία (N = 22) (ii) μια ομάδα έλαβε θεραπεία ΛΒΜ / ΛΕΜ (N = 22) και (iii) μια ομάδα δεν έλαβε θεραπεία (N = 20). Στη δεύτερη φάση αντιστρέψαμε τη θεραπεία για τις δύο πρώτες ομάδες, έτσι ώστε η πρώτη έλαβε θεραπεία ΛΒΜ/ΛΕΜ και η δεύτερη μετα-συντακτική θεραπεία. Η τρίτη ομάδα και πάλι δεν έλαβε θεραπεία. Για σκοπούς της παρέμβασης, χρησιμοποιήθηκαν δύο εφαρμογές λογισμικού για υπολογιστή παλάμης: 1) Λογισμικό για παροχή μετα-συντακτικής θεραπείας (Σύνθετες Συντακτικές Δομές) και 2) Λογισμικό για εκπαίδευση της ΛΒΜ/ΛΕΜ. Μέσω της εφαρμογής για τις Σύνθετες Συντακτικές Δομές πραγματοποιήθηκε συνδυασμός και ρητής και άρρητης εκπαίδευσης σε διάφορες συντακτικές δομές μέσω υποστήριξης εικόνας ενώ μέσω της εφαρμογής ενίσχυσης ΛΒΜ/ΛΕΜ πραγματοποιήθηκε εκπαίδευση σε έργα ΛΒΜ/ΛΕΜ. Για κάθε παιδί ξεχωριστά πραγματοποιήθηκε ένα πρόγραμμα παρέμβασης διάρκειας 10 εβδομάδων και για τις δύο πειραματικές ομάδες παιδιών με ΕΓΔ για καθεμία από τις δύο θεραπείες. Μετά από κάθε θεραπεία πραγματοποιήθηκαν αξιολογήσεις σε όλες τις ομάδες για κάποια από τα έργα που χρησιμοποιήθηκαν και προ-θεραπευτικά για όλους τους συμμετέχοντες με ΕΓΔ. Η μεταθεραπευτική αξιολόγηση έδειξε ότι τα παιδιά που εκτέθηκαν για πρώτη φορά σε μεταγλωσσική θεραπεία έδειξαν σημαντικά καλύτερη επίδοση στα γλωσσικά έργα και στα έργα ΛΒΜ. Μάλιστα, είχαν καλύτερη επίδοση στη γλώσσα από ότι στη ΛΒΜ. Επιπλέον, τα παιδιά που έλαβαν για πρώτη φορά θεραπεία για τη ΛΒΜ/ΛΕΜ παρουσίασαν σημαντικά καλύτερη επίδοση σε όλα τα γλωσσικά και στα έργα ΛΒΜ. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, εκτός από το γεγονός ότι η στοχευμένη θεραπεία σε κάθε τομέα (γλώσσα ή ΛΒΜ/ΛΕΜ) βελτιώνει σημαντικά την επίδοση στον συγκεκριμένο τομέα ενώ παράλληλα υπάρχει διάχυση βελτίωσης και στον άλλο τομέα Τα αποτελέσματα αυτά συζητούνται υπό το πρίσμα μελετών παρέμβασης στην ΕΓΔ και αναλύονται οι θεωρητικές και κλινικές τους προεκτάσεις με έμφαση στην πιθανή αλληλεπίδραση βραχύχρονης/ εργαζόμενης μνήμης και σύνταξης.