Οχυρώσεις γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων στην αρχαία Ελλάδα

Abstract

The subject of this dissertation is the study of the fortifications of the Greek world of the early historic times, known as Early Iron Age as well. This period starts from the downfall of the Mycenaean palaces system and the advent of the so-called “Dark Ages” (12th- 11th c. BC) and ends with the beginning of the main Archaic Period (6th c. BC), when the city-states had formed their whole urban and sociopolitical organization. The consequence of this organization was the development and expansion of the urban military architecture. The study is based on a certain number of fortified sites in- and outside of the borders of the modern Hellenic state, and attempts to describe the existent fortification remains as well as to present the various research problems on the matter of the early fortifications. In addition, the morphological features and the technical construction details of these fortification remains alongside to their ideological-symbolic character and in relation to the warfare practices of that era are analysed. In substance the dissertation attempts to reconstruct the patterns of fortification and defence organization of the Early Iron Age communities, in connection with the general socioeconomic and cultural background. The study concludes that all the main principles which define the Greek fortifications had already been known during the early historic times, and therefore a noteworthy and continuous development in the history of ancient Greek fortification craft can be traced from prehistory to 4th c. BC.

Αντικείμενο της εργασίας είναι η μελέτη των οχυρώσεων του ελληνικού κόσμου των πρώιμων ιστορικών χρόνων, γνωστοί και ως Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Η περίοδος αυτή καλύπτει το χρονικό διάστημα από την πτώση του μυκηναϊκού ανακτορικού συστήματος και την έναρξη των λεγόμενων «Σκοτεινών Αιώνων» (12ος -11ος αι. π.Χ), ως την αρχή της κυρίως Αρχαϊκής Εποχής (6ος αι. π.Χ) κατά την οποία οι πόλεις-κράτη έχουν αποκτήσει την πλήρη οικιστική και κοινωνικοπολιτική τους υπόσταση, με συνέπεια την ανάπτυξη και διάδοση της αστικής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Με βάση έναν ορισμένο αριθμό θέσεων από διάφορες περιοχές εντός και εκτός του σημερινού ελλαδικού χώρου, η μελέτη επιδιώκει να εξετάσει τα οχυρωματικά κατάλοιπα των χρόνων αυτών, τα προβλήματα που παρουσιάζει η έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα, τα ιδιαίτερα μορφολογικά και τεχνικά χαρακτηριστικά τους καθώς και τον ιδεολογικό-συμβολικό χαρακτήρα τους και επίσης τη διάσταση της σχέσης τους με τις πολεμικές πρακτικές της εποχής. Επιχειρείται με άλλα λόγια η ανασύνθεση των προτύπων της οχυρωματικής οργάνωσης των κοινωνιών της εποχής αυτής, σε συνάρτηση με την κοινωνικοπολιτική και πολιτισμική γενικότερα περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Ως κύριο συμπέρασμα της εργασίας προκύπτει ότι όλες οι αρχές και οι βασικοί κανόνες που διέπουν την ελληνική οχυρωματική συναντώνται ήδη σε πρόδρομη μορφή στις οχυρώσεις των πρώιμων ιστορικών χρόνων, έτσι ώστε να διαπιστώνεται μια αξιοσημείωτη και αδιάλειπτη εξέλιξη στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής οχυρωματικής τέχνης από τους προϊστορικούς χρόνους έως και τον 4ο αι. π.Χ.