Κυριάκος Χαραλαμπίδης: ο ποιητής και ο κριτικός: μια προσέγγιση της ποίησης και της ποιητικής του

Abstract

“KYRIAKOS CHARALAMBIDIS: POET AND CRITIC.AN APPROACH TO HIS POETRY AND HIS POETICITY”.ABSTRACTThe aim of this thesis is the systematic study of the poems and poetry of Kyriakos Charalambides as they emerge both in his poetic work and in his critical texts. We have as axes to our approach the image of the ‘poet’, the idea of ‘poetry’ and the poetical text itself, as well as the role that the poet keeps for the ‘reader’, as described in the communication model by Jakobson. Of interest are the poet’s views on language and on history as basic constituents of his poetry, and we study the technique of persona, of irony and of theatricality as basic features of his poetry due to the frequency with which they are met in his works. Moreover, we study the dialogue his work has with the work of other contemporary Greek poets, and the probable chance of their views on basic literature themes, and we compare these views with basic principles of contemporary literature theories, looking for relationships and influences. The methodology we apply for the critical texts is the comparison, while for the poetical works we apply the basic principles of ‘trans-textuality’ as defined by G. Genette: we work especially with the subcategories of transtextuality, paratextuality and hypertextuality.The study of transtextual and paratextual elements as well as the relationship hypertext/hypotext in the work of Charalambides makes apparent and scientifically proves the ‘trans-textual’ relationship of the work of the poet with the work of Greek and other poets, with all textual types, from all time, from different schools and literature currents. The systematic examination of the ‘trans-textual’ material in the work of Charalambides highlights the creative assimilation and selective utilisation of the poetical tradition on the part of the poet, so that his poetry sometimes creatively saves, sometimes composes and extends, and other times overturns that which is received from before. We, however, arrive to an analogous conclusion for the relationship of his critical-theoretical views with the basic principles the contemporary literature theories, since in these are noted elements which connect him with modernism and post-modernism, with romanticism, with formalism, with super realism, with structuralism, with the New Critical School, and with the reader’s theories. Having, all the same, indulged in his work, poetical and critical, where there is distinct pleasant accompaniment, we can conclude and support the thesis that Charalambides cannot be classified in any of these schools, following particular positions and views, but that he can draw from and compose heterogeneous and antiphatic elements, forming his own personal manner. As a multi-collective poet, he makes use of elements, he assimilates creatively, putting on each one his own seal, his own artistic paintbrush. In short, this poet has his own ‘prosopo’, his own manner which constitutes a character of authentic poeticity.

"ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ, Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ.ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗς ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗς ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΤΟΥ".ΠΕΡΙΛΗΨΗΣκοπός της παρούσας διατριβής είναι η συστηματική μελέτη της ποίησης και της ποιητικής του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, όπως αυτή αναδύεται τόσο μέσα από το ποιητικό όσο και μέσα από το κριτικό-δοκιμιακό του έργο. Ως άξονες της προσέγγισής μας, έχουμε την εικόνα του «ποιητή», την ιδέα της «ποίησης» και το ίδιο το ποιητικό κείμενο, καθώς και τον ρόλο που ο ποιητής επιφυλάσσει στον «αναγνώστη», σύμφωνα και με το μοντέλο επικοινωνίας του Jakobson. Οι απόψεις του ποιητή για τη γλώσσα και την ιστορία μας ενδιαφέρουν, ως βασικά συστατικά στοιχεία της ποίησής του, ενώ από τα βασικά γνωρίσματα της ποίησής του μελετούμε την τεχνική της περσόνας, της ειρωνείας και τη θεατρικότητα, εξαιτίας της συχνότητας με την οποία απαντώνται στο έργο του. Παράλληλα εξετάζουμε τη συνομιλία του έργου του ποιητή με το έργο άλλων σύγχρονων Ελλήνων ποιητών, και την ενδεχόμενη σύμπτωση των απόψεών τους σε βασικά ζητήματα της λογοτεχνίας. Παραβάλλουμε δε αυτές τις απόψεις με βασικές αρχές των σύγχρονων θεωριών της λογοτεχνίας, αναζητώντας σχέσεις και επιδράσεις.Ως μέθοδο εργασίας, όσον αφορά στη μελέτη μας στον κριτικό δοκιμιακό λόγο, εφαρμόζουμε τη σύγκριση, ενώ όσον αφορά στην προσέγγισή μας στον ποιητικό του λόγο εφαρμόζουμε βασικές αρχές της «δια-κειμενικότητας», όπως ορίζεται από τον G. Genette: εργαζόμαστε κυρίως με τις υποκατηγορίες της διακειμενικότητας, της παρακειμενικότητας, και της υπερκειμενικότητας.Η μελέτη των διακειμενικών και παρακειμενικών στοιχείων καθώς και της σχέσης υπερκειμένου/ υποκειμένου στο έργο του Χαραλαμπίδη, καθιστά φανερή και τεκμηριώνει επιστημονικά τη «δια-κειμενική» σχέση του έργου του ποιητή με το έργο Ελλήνων και ξένων δημιουργών, με όλα τα κειμενικά είδη, από όλες τις εποχές, από διαφορετικές σχολές και λογοτεχνικά ρεύματα. Η συστηματική εξέταση του «δια-κειμενικού» υλικού στο έργο του Χαραλαμπίδη αναδεικνύει την από μέρους του ποιητή δημιουργική αφομοίωση, επιλεκτική αξιοποίηση της ποιητικής παράδοσης, ώστε η ποίησή του άλλοτε να διασώζει δημιουργικά άλλοτε να συνθέτει και να προεκτείνει, ενώ άλλοτε να ανατρέπει όσα παραλαμβάνει.Σε ανάλογο όμως συμπέρασμα καταλήγουμε και για τον συσχετισμό των κριτικών-θεωρητικών απόψεών του με βασικές αρχές των σύγχρονων θεωριών της λογοτεχνίας, αφού σε αυτές επισημαίνονται στοιχεία που τον συνδέουν με τον μοντερνισμό και τον μεταμοντερνισμό, με την αισθητική του ρομαντισμού, με τον υπερρεαλισμό, με τον φορμαλισμό, με τον δομισμό, τη Νέα Κριτική Σχολή, και τις αναγνωστικές θεωρίες. Εντρυφώντας ωστόσο στο έργο του, κριτικό και ποιητικό -όπου ευδιάκριτη είναι η αγαστή συμπόρευση-, μπορούμε να συμπεράνουμε και να υποστηρίξουμε πως ο Χαραλαμπίδης δεν εντάσσεται σε καμιά σχολή, ακολουθώντας συγκεκριμένες θέσεις και απόψεις, αλλά μπορεί να αντλεί και να συνθέτει ετερόκλητα και αντιφατικά στοιχεία, διαμορφώνοντας το δικό του προσωπικό ύφος. Ως ένας πολυσυλλεκτικός ποιητής, αξιοποιεί στοιχεία, αφομοιώνει δημιουργικά, βάζοντας σε κάθε περίπτωση τη δική του σφραγίδα, τη δική του πινελιά. Εν τέλει ο ποιητής αυτός έχει δικό του πρόσωπο και ύφος, που συνιστά χαρακτήρα αυθεντικής ποιητικότητας.