Διερεύνηση συμβολής κλινικοεργαστηριακών και γενετικών παραγόντων στη λεμφωματογένεση στο σύνδρομο Sjogren

Abstract

The heightened risk of non-Hodgkin lymphoma (NHL) development in primary Sjogren syndrome (SS) is well established. Several adverse clinical and laboratory predictors have been described. In the current work, we aimed to formulate a predictive score for NHL development, based on clinical, serological, and histopathological findings at the time of SS diagnosis. In the present case-control study of 381 primary SS patients and 92 primary SS patients with concomitant NHL, clinical, serological, and histopathological variables at the time of SS diagnosis were retrospectively recorded. For the identification of predictors for NHL development univariate and multivariate models were constructed. Salivary gland enlargement (SGE), lymphadenopathy, Raynaud phenomenon, anti-Ro/SSA or/and anti-La/SSB autoantibodies, rheumatoid factor (RF) positivity, monoclonal gammopathy, and C4 hypocomplementemia were shown to be independent predictors for NHL development. On the basis of the number of independent risk factors identified, a predictive risk score for NHL development was formulated. Thus, patients presenting with ≤2 risk factors had a 3.8% probability of NHL development, those with 3 to 6 risk factors 39.9% (OR (95%CI): 16.6 [6.5-42.5], P < 0.05), while in the presence of all 7 risk factors the corresponding probability reached 100% (OR [95%CI]: 210.0 [10.0-4412.9], P < 0.0001). In conclusion, an easy to use diagnostic scoring tool for NHL development in the context of SS is presented. This model is highly significant for the design of early therapeutic interventions in high risk SS patients for NHL development.Two common polymorphisms, the c. 677C > T and c. 1298A > C, of the methylene-tetrahydrofolate reductase (MTHFR) gene, an enzyme essential in DNA synthesis and methylation, have been associated with susceptibility to NHL. Herein, we tested the hypothesis that MTHFR variants contribute to SS-related lymphomagenesis. 356 SS patients, of whom 75 had MALT and 19 non-MALT NHL and 600 healthy controls were genotyped for the detection of MTHFR polymorphisms. DNA methylation levels were assessed by pyrosequencing of the LINE-1 retroelement promoter in DNA from 55 salivary gland tissues from SS patients. DNA double-strand breaks were determined in peripheral blood mononuclear cells from 13 SS patients, using comet assay. Αnalysis according to lymphoma subtype revealed increased frequency of c. 677C > T TT genotype and T allele, as well as reduced prevalence of the c. 1298A > C C allele in the SS non-MALT group compared to controls and patients without NHL. MTHFR c. 677C > T TT genotype was associated with reduced DNA methylation levels, while MTHFR c. 1298A > C AC genotype with reduced DNA double-strand breaks levels. MTHFR variants may be involved in SS non-MALT NHL development, through contribution to defective DNA methylation and genomic instability.

Το σύνδρομο Sjogren’s (σS) είναι μια χρόνια, συστηματική, αυτοάνοση διαταραχή, που επηρεάζει τους εξωκρινείς αδένες, κυρίως τους σιελογόνους και δακρυϊκούς, με αποτέλεσμα την δυσλειτουργία των εκκριτικών διεργασιών τους. Μεταξύ των συστηματικών αυτοανόσων διαταραχών, το σS προσδίδει τον μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης ΝΗΛ και έχουν προσδιοριστεί κλινικοεργαστηριακοί και γενετικοί παράγοντες κινδύνου για τη λεμφωματογένεση στο σS. Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν η διαμόρφωση ενός προγνωστικού μοντέλου για την ανάπτυξη του ΝHΛ, με βάση τα κλινικά, ορολογικά και ιστοπαθολογικά ευρήματα των σS ασθενών, κατά τη στιγμή της διάγνωσης της νόσου. Για τον προσδιορισμό των παραγόντων κινδύνου για την ανάπτυξη του ΝHΛ, πραγματοποιήθηκε καταγραφή των κλινικών, ορολογικών και ιστοπαθολογικών παραμέτρων σε 381 σS ασθενείς χωρίς λέμφωμα και 92 σS ασθενείς με NΗΛ, τη στιγμή της διάγνωσης της νόσου. Με τη χρήση πολυπαραγοντικών μοντέλων, η διόγκωση των σιελογόνων αδένων, η λεμφαδενοπάθεια, το φαινόμενο Raynaud, τα αντί-Ro/SSA ή/και αντί-La/SSB αυτοαντισώματα, η παρουσία του ρευματοειδούς παράγοντα, η μονοκλωνική γαμμαπάθεια και τα χαμηλά επίπεδα της πρωτεΐνης C4 του συμπληρώματος αναδείχθηκαν ως ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη NHΛ. Με βάση τον αριθμό των ανεξαρτήτων παραγόντων κινδύνου, διαμορφώσαμε έναν αλγόριθμο στην κλινική πράξη με στόχο την πρόβλεψη κινδύνου για την ανάπτυξη του NHΛ. Έτσι, οι ασθενείς που παρουσιάζουν ≤ 2 παράγοντες κινδύνου έχουν 3.8% πιθανότητα εμφάνισης NHΛ, εκείνοι με 3 έως 6 παράγοντες κινδύνου 39.9% πιθανότητα, ενώ η παρουσία και των 7 παραγόντων κινδύνου αντιστοιχεί σε 100% πιθανότητα ανάπτυξης NHΛ.Γενετικές και χρωμοσωμικές ανωμαλίες, καθώς και επιγενετικοί μηχανισμοί, με κύριο εκπρόσωπο την μεθυλίωση του DNA, έχουν ενοχοποιηθεί στην παθογένεση τόσο των αυτοανόσων διαταραχών, όσο και του NHΛ. Στην παρούσα μελέτη, διερευνήθηκε επιπλέον η πιθανή συμβολή των πολυμορφισμών του γονιδίου Methylenetetrahydrofolate reductase (MTHFR) -σημαντικού για το μονοπάτι της μεθυλίωσης και σύνθεσης του DNA- στη σχετιζόμενη με το σS λεμφωματογένεση. 356 σS ασθενείς, από τους οποίους οι 75 είχαν MALT και οι 19 μη-MALT NHΛ και 600 υγιείς μάρτυρες διερευνήθηκαν για την ανίχνευση των πολυμορφισμών του MTHFR. Επιπλέον, αξιολογήθηκαν τα επίπεδα μεθυλίωσης του DNA του υποκινητή του LINE-1 (long interspersed nuclear element 1) ρετρομεταθετού στοιχείου με τη μέθοδο αλληλούχισης pyrosequencing σε DNA από 55 ιστούς σιελογόνων αδένων σS ασθενών και προσδιορίστηκαν τα θραύσματα της διπλής έλικας του DNA σε μονοπύρηνα κύτταρα περιφερικού αίματος 13 σS ασθενών, χρησιμοποιώντας τη δοκιμασία comet assay. Η ανάλυση σύμφωνα με τον υπότυπο του λεμφώματος αποκάλυψε αυξημένη συχνότητα του C677T TT γονοτύπου και του αλληλόμορφου Τ, καθώς και μειωμένο επιπολασμό του A1298C AC-CC γονοτύπου στην ομάδα με σS και μη-MALT λέμφωμα. Ο MTHFR C677T TT γονότυπος συσχετίστηκε με μειωμένα επίπεδα μεθυλίωσης του DNA, ενώ ο MTHFR A1298C AC γονότυπος συσχετίστηκε με μειωμένα επίπεδα των θραυσμάτων της διπλής έλικας του DNA.