Η μουσειοποίηση της θεατρικής τέχνης: οι περιπτώσεις των θεατρικών μουσείων

Abstract

The dissertation examines the term of "theatrical heritage" that emerges after the musealisation of the theatrical art. The three main axes of the musealisation: a) what is chosen, b) how it is maintained, and c) who decides, are the theoretical tool for the case studies analysis.The research was organized in two phases. Firstly, the dissertation focuses on cultural institutions that are collecting theatrical material after the end of a theatrical performance. In these case studies the musealisation of the theatrical art takes place after the end of a theatrical performance. The research material was collected through interviews and archives in newspapers, legal and other documents, as well as in audiovisual material. The second phase of the research analyzes "The Theater at the Industrial Gas Museum" project, in which the musealisation of the theatrical art takes place at the same time with the theatrical performance in a museum. In this case study, the research material was gathered through interviews with the actors, directors and writers of the theatrical plays and the audience who attended the theatrical performances.The results of the research have indicated that the “theatrical heritage” is a term that can be approached from different perspectives and can be given different dimensions. The “theatrical heritage” depends on what is chosen, how it is maintained in the cultural institutions and who decides about the theatrical heritage. Thus, the dissertation concluded that the theatrical heritage has six different approaches according to the attributed value: a) the person-centered approach; b) the performance-centered approach; c) the research / historical approach; d) the artistic approach, e) the interpretive approach and f) the empirical/ experiential approach.

Η διατριβή αναζητά τον όρο «θεατρική κληρονομιά» μέσα από την πράξη της μουσειοποίησης. Οι τρεις βασικοί άξονες της πράξης της μουσειοποίησης: α) τί επιλέγεται, β) πώς διατηρείται και γ) ποιος λαμβάνει τις αποφάσεις, αποτελούν το θεωρητικό εργαλείο με το οποίο αναλύονται οι μελέτες περιπτώσεων. Για τον σκοπό της διατριβής οργανώθηκε έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Αρχικά, με επίκεντρο το Θεατρικό Μουσείο της Αθήνας, μελετήθηκαν οι φορείς που επιλέγουν και διατηρούν θεατρικά τεκμήρια, στους οποίους η πράξη της μουσειοποίησης λαμβάνει χώρα μετά το πέρας του παραστασιακού γεγονότος. Το υλικό συλλέχθηκε μέσα από συνεντεύξεις και αρχειακή έρευνα σε αρχεία εφημερίδων, νομικά και άλλου είδους έγγραφα, καθώς επίσης και σε αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό. Η δεύτερη φάση της έρευνας αναλύει τη δράση «Το Θέατρο στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου», στην οποία η πράξη της μουσειοποίησης λαμβάνει χώρα τη στιγμή που το παραστασιακό γεγονός εξελίσσεται μπροστά στα μάτια των θεατών μέσα σε ένα μουσείο. Σε αυτή την περίπτωση το υλικό συλλέχθηκε μέσα από συνεντεύξεις από τους συμμετέχοντες στη δράση, δηλαδή τους συντελεστές των θεατρικών παραστάσεων και το κοινό που τις παρακολούθησε. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η θεατρική κληρονομιά είναι ένα όρος που μπορεί να προσεγγιστεί από διαφορετικές οπτικές και να της δοθεί διαφορετική διάσταση, η οποία σχετίζεται με τους στόχους του κάθε φορέα ως προς το τί επιλέγει να εντάξει στους κόλπους του, με ποιον τρόπο εξασφαλίζει τη συνέχειά του και ως προς το ρόλο των εμπλεκόμενων μερών. Έτσι, η διατριβή κατέληξε ότι σύμφωνα με την αξία που της αποδίδεται κάθε φορά, η θεατρική κληρονομιά έχει έξι διαφορετικές προσεγγίσεις: α) την προσωποκεντρική προσέγγιση, β) την παραστασιοκεντρική προσέγγιση, γ) την ερευνητική/ιστορική προσέγγιση, δ) την καλλιτεχνική/ αισθητική προσέγγιση, ε) την ερμηνευτική προσέγγιση και στ) την εμπειρική προσέγγιση.