Η επίδραση της κατανάλωσης αλκοόλ στην αρτηριακή πίεση, νεότερους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου και την οξειδωτική δραστηριότητα του πλάσματος εργαζομένων

Abstract

Alcohol overconsumption is related with increased morbidity and mortality from more than 60 different diseases, whereas light alcohol consumption results remain contradictory, with a significant amount of studies even shown a decrease in cardiovascular morbidity and mortality. The aim of the present thesis is to investigate the effect of alcohol consumption on blood pressure and endothelial dysfunction markers, and in parallel to examine the presence of cardiovascular risk factors in a, theoretically, low risk working population, a fact that has not been extensively investigated so far. A cross-sectional study was carried out. We examined 512 employees (67% male) aged 42.13±8.49 (range 18 – 65) years. Approximately half of them were active smokers and one fifth of them obese. The prevalence of hypertensions was 34.9% and 22.4%, of diabetes mellitus 4.7% and 2.5% and of metabolic syndrome 41.1% and 33.7% for male and female respectively. Only 11 male (3.2%) and 26 female (15.6%) answered that during the last 12 months had not consumed alcohol (abstainers). Mean daily alcohol consumption in glasses per day was found to be 1.6 for male and 0.33 for female (p<0.05). The current research revealed a positive relationship between alcohol consumption and systolic (SBP) as well as diastolic (DBP) blood pressure (p<0.01) in males but not in females. Linear regression showed that a one glass increase in average alcohol consumption in male raises SBP by 1.13 mmHg and DBP by 0.91 mmHg (p<0.01). On the other hand, it reduces SBP and DBP in female, but this result was not significant (p>0.05). Finally, blood pressure increase in male seems to be significant only when they consume more than 2 glasses of alcohol daily (p<0.05). Abstainers had significantly higher ICAM-1 (male 910.50±302.45 ng/ml vs 709.17±308.72 ng/ml, p=0.034, female 882.06±410.50 ng/ml vs 696.18±300.69 ng/ml, p=0.008)) but not VCAM-1 values (p>0.05) compared to those who reported alcohol consumption. Nevertheless, Pearson correlation test has not confirmed the relationship between mean daily alcohol consumption and adhesion molecules ICAM-1 and VCAM-1 (-0.1<r<+0.1, p>0.1). In the present study, chronic alcohol consumption did not seem to affect the markers of oxidative stress examined (p>0.05 for all comparisons). Oxidized LDL (oxLDL), serum oxidative stress markers (Oxystat) and prooxidant-antioxidant balance (PAB) were also not significantly altered in the various categories of alcohol consumption. In conclusion, alcohol consumption raises blood pressure in male but not in female. This increase becomes significant when alcohol consumption exceeds two glasses daily. The effect of alcohol on adhesion molecules and oxidative stress markers investigated was not significant, with the exception of higher ICAM-1 levels in abstainers compared to the rest of the subjects. These results probably show that chronic and rational alcohol consumption does not affect these processes remarkably. Consequently, the reduction of cardiovascular morbidity as a result of light alcohol consumption could be due to other pathophysiologic mechanisms.

Η υπερκατανάλωση αλκοολούχων σκευασμάτων σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα από περισσότερα από 60 διαφορετικά νοσήματα, ενώ τα αποτελέσματα της ήπιας κατανάλωσης παραμένουν αμφιλεγόμενα, με ένα μεγάλο αριθμό μελετών να υποστηρίζει ότι μειώνει την καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να διερευνήσει την επίδραση του αλκοόλ στην αρτηριακή πίεση και σε δείκτες ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας και παράλληλα να ελέγξει την παρουσία παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου σε ένα, θεωρητικά, χαμηλού κινδύνου πληθυσμό εργαζομένων, που σε ελάχιστες μελέτες έχει διερευνηθεί. Για το σκοπό αυτό διενεργήθηκε μελέτη εγκάρσιας τομής κατά την οποία εξετάστηκαν 512 εργαζόμενοι (67% άνδρες) με μέση ηλικία 42,13±8,49 έτη (εύρος 18 με 65 έτη). Οι μισοί σχεδόν εργαζόμενοι ήταν καπνιστές και το ένα πέμπτο παχύσαρκοι. Ο επιπολασμός της αρτηριακής υπέρτασης ήταν 34,9% και 22,4%, του σακχαρώδη διαβήτη 4,7% και 2,5% και του μεταβολικού συνδρόμου 41,1% και 33,7% για άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα. Από το σύνολο των εργαζομένων, μόλις 11 άνδρες (3,2%) και 26 γυναίκες (15,6%) απάντησαν ότι τους τελευταίους 12 μήνες δεν κατανάλωσαν κανένα αλκοολούχο σκεύασμα (abstainers). Η μέση ημερήσια κατανάλωση αλκοολούχων σκευασμάτων σε ποτήρια ανά ημέρα ήταν 1,6 για τους άνδρες και 0,33 για τις γυναίκες (p<0,05). Διαπιστώθηκε ότι στους άνδρες υπήρχε θετική συσχέτιση της κατανάλωσης αλκοόλ με τη συστολική (ΣΑΠ) και τη διαστολική (ΔΑΠ) αρτηριακή πίεση (p<0,01) αλλά όχι στις γυναίκες. Η γραμμική παλινδρόμηση έδειξε ότι στους άνδρες η αύξηση της μέσης ημερήσιας κατανάλωσης αλκοόλ κατά 1 ποτήρι αυξάνει τη ΣΑΠ κατά 1,13 mmHg και τη ΔΑΠ κατά 0,91 mmHg (p<0,01), ενώ αντίθετα στις γυναίκες μειώνει τη ΣΑΠ και τη ΔΑΠ αλλά η διαφορά αυτή δεν είναι σημαντική (p>0,05). Τέλος, η αύξηση της ΑΠ στους άνδρες φαίνεται να είναι σημαντική μόνο όταν αυτοί καταναλώνουν περισσότερα από 2 ποτήρια αλκοόλ ημερησίως. Οι εργαζόμενοι που δεν πίνουν καθόλου αλκοόλ είχαν σημαντικά υψηλότερες τιμές ICAM-1 (άνδρες 910,50±302,45 ng/ml vs 709,17±308,72 ng/ml, p=0,034, γυναίκες 882,06±410,50 ng/ml vs 696,18±300,69 ng/ml, p=0,008), αλλά όχι VCAM-1 (p>0,05) από τους εργαζόμενους που καταναλώνουν αλκοόλ. Παρόλα αυτά, η δοκιμασία Pearson δεν επιβεβαίωσε τη συσχέτιση μεταξύ της μέσης ημερήσιας κατανάλωσης αλκοόλ και των μορίων προσκόλλησης ICAM-1 και VCAM-1 (-0,1<r<+0,1, p>0,1). Στην παρούσα μελέτη, η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ δεν φάνηκε να επιδρά σημαντικά στους δείκτες της οξειδωτικής δραστηριότητας του πλάσματος που μελετήθηκαν (p>0,05 για όλες τις συγκρίσεις). Τα επίπεδα της οξειδωμένης LDL και οι δείκτες της οξειδωτικής κατάστασης του ορού και της οξειδωτικής-αντιοξειδωτικής ισορροπίας δεν μεταβάλλονταν σημαντικά στις διαφορετικές κατηγορίες κατανάλωσης αλκοολούχων σκευασμάτων. Συμπερασματικά, η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει την αρτηριακή πίεση στους άνδρες αλλά όχι στις γυναίκες. Η αύξηση όμως αυτή γίνεται σημαντική σε κατανάλωση μεγαλύτερη από 2 ποτήρια/ημέρα. Η επίδραση της κατανάλωσης αλκοόλ στα μόρια προσκόλλησης και στους δείκτες οξειδωτικού stress που μελετήθηκαν δεν ήταν σημαντική, με μοναδική εξαίρεση τα αυξημένα επίπεδα ICAM-1 σε εργαζομένους που ανέφεραν αποχή από το αλκοόλ συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Τα αποτελέσματα αυτά πιθανόν να υποδεικνύουν ότι η χρόνια και λελογισμένη κατανάλωση αλκοολούχων σκευασμάτων δεν επιδρά σημαντικά σε αυτές τις διεργασίες και συνεπώς η μείωση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας από την ήπια κατανάλωση αλκοόλ πιθανόν να οφείλεται σε άλλους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς.