Νευροβιολογικές παράμετροι στην προσέγγιση δεικτών συσχέτισης με το πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο

Abstract

The aim of this study was to investigate four polymorphisms (Val158Met, A644G, 5-HTTLPR and Val66Met) in COMT, MAOB, 5-HTT and BDNF genes respectively, in drug-naïve schizophrenic patients with first-episode psychosis (FEP) and healthy participants. In addition, serum BDNF levels were compared between patients and healthy participants. Finally, differences in patients’ psychopathology related to different genotypes, have been investigated for each polymorphism. This cross-sectional study, included 67 FEP patients recruited by the Early Intervention Service (EIS) for Psychosis of the Department of Psychiatry, Medical School, University of Ioannina, Greece and 76 healthy participants, who served as controls. Concerning Val158Met polymorphism, FEP patients presented a higher frequency of Val/Val homozygotes than healthy participants. The odds of being assessed with FEP, were 2.2 times higher in Val/Val patients. Moreover, Val/Val patients presented higher PANSS total scores, as compared to Met carriers.There was not any statistically significant difference concerning A644G polymorphism.Concerning 5-HTTLPR polymorphism, our results presented a higher frequency of l/l homozygotes in FEP patients. The odds of being assessed with FEP were 2.6 times higher in patients with an l/l genotype. As far as Val66Met polymorphism is concerned, there weren't any differences between patients and healthy participants. FEP patients presented lower BDNF serum concentrations, as compared to healthy participants. In particular, Met carriers had lower BDNF serum concentrations and higher PANSS-Negative Syndrome Scale scores than Val/Val homozygotes. Present results confirm and extend previous findings related to the complex genetic substrate underlying schizophrenia and first psychotic episode. However, our study has specific limitations which need to be carefully addressed. In particular, current findings must be carefully interpreted due to the cross-sectional design of the study and the limited sample size. On the other hand, strengths of our study include the healthy control sample, the use of widely used validated questionnaires and the fact that our patients were drug-naive, and they were assessed by the same experienced clinicians. Nevertheless, further prospective studies based on larger sample sizes adequately powered with specific clinical assessments and gene-environment interactions, are needed to replicate and extend current findings.

Στην παρούσα εργασία, εστιάσαμε στην εξέταση δύο ντοπαμινεργικών δεικτών, ενός σεροτονινεργικού και μιας νευροτροφίνης σε σχιζοφρενείς ασθενείς πρώτου ψυχωτικού επεισοδίου και σε υγιείς εθελοντές. Συγκεκριμένα, ελέγξαμε πιθανές διαφορές μεταξύ ασθενών και υγιών εθελοντών, για τους πολυμορφισμούς Val158Met της COMT και A644G της ΜΑΟΒ υπομορφής (ντοπαμινεργικοί δείκτες), για τον πολυμορφισμό 5-HTTLPR του μεταφορέα της σεροτονίνης 5-ΗΤT (σεροτονινεργικός δείκτης), καθώς και για τον πολυμορφισμό Val66Met του BDNF (νευροτροφίνη). Επίσης, ελέγξαμε πιθανές διαφορές στα επίπεδα στον ορό του BDNF μεταξύ ασθενών και υγιών εθελοντών. Τέλος, εξετάσαμε την ύπαρξη διαφορών στην ψυχοπαθολογία των ασθενών, που να σχετίζονται με τους διαφορετικούς γονοτύπους σε κάθε πολυμορφισμό. Τα αποτελέσματά μας ως προς τον πολυμορφισμό Val158Met της COMT, έδειξαν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης των Val/Val ομοζυγωτών στους ασθενείς σε σχέση με τους υγιείς εθελοντές. Η πιθανότητα ενός Val/Val ομοζυγώτη να εκδηλώσει πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο, είναι 2.2 φορές μεγαλύτερη συγκριτικά με τους φορείς Met, ανεξάρτητα από το φύλο και την ηλικία του. Στον πολυμορφισμό A644G της ΜΑΟΒ, δεν παρατηρήθηκε στατιστική σημαντικότητα ως προς το αλληλόμορφο G μεταξύ υγιών και ασθενών. Το ενδιαφέρον εύρημα σχετικά με τον πολυμορφισμό Α644G της ΜΑΟΒ, αφορά τις γυναίκες, όπου παρατηρήθηκαν υψηλές τιμές της PANSS στους φορείς G, συγκριτικά με τους ομοζυγώτες Α/Α.Για τον πολυμορφισμό 5-HTTLPR, παρατηρήθηκε μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης των l/l ομοζυγωτών στους ασθενείς. Η πιθανότητα ενός l/l ομοζυγώτη να εκδηλώσει πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο, είναι 2.6 φορές μεγαλύτερη συγκριτικά με τους φορείς s. Ως προς τον πολυμορφισμό Val66Met, τα αποτελέσματά μας δεν έδειξαν διαφορές ανάμεσα στους ασθενείς με πρώτο επεισόδιο και τους υγιείς εθελοντές. Στον ορό ασθενών πρώτου επεισοδίου, εμφανίστηκαν μειωμένες συγκεντρώσεις του BDNF, σε σύγκριση με τους υγιείς εθελοντές. Οι ασθενείς Met φορείς, εμφάνισαν χαμηλότερα επίπεδα στον ορό του BDNF (σε σύγκριση με τους Val/Val ομοζυγώτες), καθώς και υψηλότερη αρνητική τιμή στην κλίμακα PANSS. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματά μας συμβάλλουν στην προσπάθεια της κατανόησης των πολύπλοκων μηχανισμών που ελέγχουν τη σχιζοφρένεια σε γενετικό επίπεδο. Καθώς όμως η ασθένεια αυτή είναι πολύπλοκη, θα πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπ' όψιν ότι δεν καθορίζεται από ένα μόνο γονίδιο, ότι οι περιβαλλοντικές επιδράσεις είναι εξίσου σημαντικός παράγοντας και ότι η γενίκευση ατομικών ευρημάτων σε ολόκληρο τον πληθυσμό των σχιζοφρενών, λόγω και της ευρύτητας των κλινικών διαγνώσεων, είναι πολύ δύσκολη.