Κοινωνική δημοκρατία και κοινωνικό κράτος δικαίου κατά το άρθρο 25 του συντάγματος

Abstract

Το βιβλίο πραγματεύεται ορισμένες από τις σημαντικότερες πτυχές του πολιτεύματός μας, που κατοχυρώνει το Σύνταγμα. Αντικείμενο της μελέτης είναι η διερεύνηση των μεταβολών που επήλθαν στο συνταγματικό σύστημα από την κατοχύρωση, για πρώτη φορά στη συνταγματική μας ιστορία, με το Σύνταγμα του 1975, της αρχής του κοινωνικού κράτους. Στο επίκεντρο της ανάλυσης βρίσκονται η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου και η δημοκρατική αρχή. Η μέθοδος που ακολουθείται σε μεγάλο μέρος της μελέτης είναι η διεπιστημονική. Αξιοποιούνται έτσι βασικές θεωρίες ιδίως της επιστήμης του Συνταγματικού Δικαίου, της Πολιτειολογίας, της Πολιτικής Επιστήμης και της Πολιτικής Φιλοσοφίας. Καθίσταται κατά τον τρόπο αυτό ευχερέστερη η σφαιρική και διεισδυτική προσέγγιση των κρισιμότερων μεταλλάξεων που επέφερε η εξέλιξη αυτή στη λειτουργία του πολιτεύματος. Οι σημαντικότερες μεταβολές εντοπίζονται στο σύστημα προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η προσέγγισή τους πραγματοποιείται ιδίως μέσα από την εκτεταμένη ανάλυση των ορισμών του άρθρου 25 του Συντάγματος, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μετά την αναθεώρηση του 2001. Επιχειρείται, έτσι, για πρώτη φορά, η συστηματική προσέγγιση όλων των επιμέρους διατάξεων του άρθρου αυτού, όπου συμπυκνώνεται το βαθύτερο κανονιστικό, ιδεολογικό και φιλοσοφικό περιεχόμενο των θεμελιωδών δικαιωμάτων και θεμελιώνονται οι βασικοί κανόνες για την ερμηνεία τους. Η κοινωνική δημοκρατία και η σύνθετη αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου αποτελούν καινοφανή συνταγματικά χαρακτηριστικά, τα οποία διαμορφώνουν αναμφίβολα νέους όρους στη λειτουργία του συνταγματικού φαινομένου.