Επιπολασμός περιβαλλοντικών στελεχών λεγεωνέλλας σε νοσοκομεία, ξενοδοχεία και ιαματικές πηγές

Abstract

The present investigation is the first in Greece. During a 4 years period (2004-2008) of our survey 1650 water samples were collected from hospitals, hotels and thermal spas located in Northern and Central Greece. All the collected samples were cultured for Legionella spp. The methodologies used in the process of collecting and transferring of samples were in strict adherence to the protocols prescribed by the European Working Group on Legionella Infections (E.W.G.L.I.). The purpose of the research consists of the following: a) the investigation of the prevalence of environmental Legionella strains in Hotels, Hospitals and Thermal Springs in Northern and Central Greece, b) the further categorisation and standardisation of the collected bacterial sample strains using the appropriate molecular markers and the temporal and their geographic - epidemiological correlation (utilising phenotypic and genotyping techniques). Of the selected cultures 114 environmental strains were isolated. Application of the OXOID latex test showed 30 samples to be purely pathogenic L. pneumophila strains of serogroup 1. Moreover the Dresden panel Mabs was used on a selected number of strains in order to classify them in their particular serological species, and finally, for the epidemiological categorisation and correlation of a number of the isolated strains, the SBT protocol was applied in finding the sequential database of 7 target genes of the genome microorganism. Evaluating and interpreting the results of our research we concluded that: 1) The prevalence of Legionella strains researched is low, confirming the negligent number of reported cases in our country compared to other Mediterranean EU nations. 2) The highest colonisation of Legionella strains occurs in hospital intensive care and aseptic treatment units. In addition hotels in small cities and holiday resorts are more at risk than those of large urban centres. 3) Implementation of Mab typing and SBT sequential protocols it showed that most pathogenic strains of pure L. pneumophila serotype 1 have a high virulence and genetic heterogeneity while in the isolated remaining L. pneumophila strains there was a noticeable genetic homogeneity.

Ο στόχος της παρούσας έρευνας εντοπίζεται στα έξης: α) στη διερεύνηση του επιπολασμού περιβαλλοντικών στελεχών λεγεωνέλλας σε Ξενοδοχεία, Νοσοκομεία και Θερμομεταλλικές πηγές στις γεωγραφικές περιοχές της Βορείου και Κεντρικής Ελλάδας, β) στην περεταίρω τυποποίηση των συλλεχθέντων βακτηριακών στελεχών με χρήση των κατάλληλων μοριακών δεικτών και σκοπό τη χρονική και γεωγραφική επιδημιολογική τους συσχέτιση (φαινοτυπικές και γονοτυπικές μέθοδοι τυποποίησης). Κατά την τετραετία 2003-2007 συγκεντρώθηκαν 1650 δείγματα νερού από Ξενοδοχεία, Νοσοκομεία και θερμομεταλλικές πηγές της Βορείου και Κεντρικής Ελλάδας. Μετά την καλλιέργεια των δειγμάτων, απομονώθηκαν 114 περιβαλλοντικά στελέχη από τα οποία μετά τον αρχικό διαχωρισμό τους με δοκιμασία συγκολητινοαντίδρασης (OXOID latex test) προέκυψε ότι 30 ήταν τα αμιγώς παθογόνα στελέχη L. pneumophila της ορολογικής ομάδας 1. Ακολούθησε περεταίρω τυποποίηση ορισμένου αριθμού στελεχών με τη χρήση των μονοκλωνικών αντισωμάτων της Δρέσδης (Dresden panel Mabs) με σκοπό την κατάταξη τους στις επιμέρους ορολογικές ομάδες του είδους. Τέλος, για την επιδημιολογική τυποποίηση ορισμένου αριθμού των απομονωθέντων στελεχών εφαρμόσθηκε το πρωτόκολλο ανεύρεσης αλληλουχίας βάσεων 7 γονίδιων στόχων του γονιδιώματος του μικροοργανισμού (SBT protocol). Μετά την αξιολόγηση και την ερμηνεία των αποτελεσμάτων μας, καταλήξαμε στα κάτωθι συμπεράσματα: Α) Ο επιπολασμός στελεχών Legionella στα συλλεχθέντα περιβαλλοντικά δείγματα της έρευνάς μας παρουσιάζεται χαμηλός, συμβαδίζοντας έτσι με τον μικρό αριθμό καταγεγραμμένων κρουσμάτων της νόσου των Λεγεωνάριων στη χώρα μας για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Το δεδομένο αυτό αποκτά ιδιαίτερη άξια συγκρινόμενο με στοιχεία ερευνών άλλων μεσογειακών χωρών της Ευρώπης που παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά επιπολασμού. Β) Η πλειοψηφία των στελεχών Legionella απομονώνονται από κυκλώματα ζεστού νερού στα υδατικά δίκτυα των μεγάλων κτιρίων (νοσοκομείων-ξενοδοχείωνν) άλλα και από πύργους ψύξεως. Ο υψηλότερος εποικισμός στα νοσοκομεία εμφανίζεται στις μονάδες εντατικής θεραπείας και άσηπτης νοσηλείας. Επιπλέον, τα ξενοδοχεία των μικρών πόλεων και των παραθεριστικών θέρετρων παρουσιάζουν υψηλότερο εποικισμό από εκείνα των μεγάλων αστικών κέντρων. Γ) Με την εφαρμογή του σχήματος τυποποίησης με μονοκλωνικά αντισώματα (Mab typing) και του πρωτοκόλλου αλληλούχισης (SBT) προέκυψε ότι τα περισσότερα εκ των αμιγώς παθογόνων στελεχών L. pneumophila ορότυπου 1 παρουσιάζουν υψηλή λοιμογόνο δύναμη και μεγάλη γενετική ετερογένεια, ενώ στα απομονωθέντα στελέχη L. pneumophila των υπολοίπων ορότυπων παρατηρείται αξιοσημείωτη γενετική ομοιογένεια.