Τα βυζαντινά μνημεία στην Ελλάδα (1833-1939): Αντιπροσωπευτικές επεμβάσεις και αποκαταστάσεις

Abstract

The dissertation focuses on the treatment of Byzantine monuments in Greece during the first century of the Greek state’s constitution (1833-1939). The objective of this investigation is to examine and analyse: a) the conservation activities of Byzantine heritage in the Greek territories undertaken by state and non-state organizations, b) selected representative restoration works on Byzantine monuments, and c) the ideological context of such activities. The dissertation argues that the Greek state’s treatment of ecclesiastical monuments reflects the state's ideology and the historical evolution of the Byzantium's changing perception within it, throughout the period examined. The dissertation provides also evidence of the role of external influences and transfers on protection and restoration activities within the Greek territory. Such transferred European influences were contextualized by the ideological contradictions and political conflicts within Greece becoming themselves a contesting field with references to the Greek national identity, the ideological functions of the monuments and by enlarge, to the state and church relations.

Η διατριβή πραγματεύεται το θέμα της πρόσληψης και της μεταχείρισης των βυζαντινών μνημείων στην πρώτη εκατονταετηρίδα από την ίδρυση του ελληνικού κράτους (1833-1939). Σκοπός της διατριβής είναι, η εξιστόρηση των προσπαθειών που κατέβαλαν το νεοελληνικό κράτος και άλλοι μη κρατικοί θεσμοί για τη διάσωση της βυζαντινής κληρονομιάς, η εξέταση των αντιπροσωπευτικών επεμβάσεων αποκατάστασης σε βυζαντινά μνημεία στην Ελλάδα την περίοδο αυτή και τέλος, η διερεύνηση του ιδεολογικού και πολιτισμικού πλαισίου εντός του οποίου αναπτύχθηκαν οι προσπάθειες αυτές. Η διατριβή υποστηρίζει και τεκμηριώνει ότι η αντιμετώπιση των εκκλησιαστικών κτισμάτων από το νεοελληνικό κράτος εκφράζει την ιδεολογία του νέου κράτους και αντανακλά την ιστορική εξέλιξη της πρόσληψης του Βυζάντιου στην Ελλάδα σε όλη την υπό εξέταση περίοδο. Παράλληλα, επιβεβαιώνεται η ερευνητική υπόθεση της διατριβής για το ρόλο των ευρωπαϊκών επιρροών κι, μεταφορών στον τρόπο αντιμετώπισης της προστασίας και των επεμβάσεων αποκατάστασης των μνημείων. Οι ευρωπαϊκές αυτές επιρροές κατά την μεταφορά τους πλαισιώνονται με τις εσωτερικές ιδεολογικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις και αποτελούν ένα ακόμα πεδίο συγκρούσεων με αναφορές, στην εθνική ταυτότητα, στην ιδεολογική λειτουργία των μνημείων και εν τέλει, στις σχέσεις κράτους και εκκλησίας.