Η δυτική ευρωπαϊκή μεσαιωνική ιστορία στα ελληνόγλωσσα έντυπα: 1830 - 1914

Abstract

Τhe object of the dissertation is the shift of part of the 19th and early 20th century intellect toward the medieval history of Western Europe. The primary material has been derived from research on journals published in Athens,Piraeus,Corfu, Zakynthos, Volos, Nicosia, Constantinople, Smyrne, Alexandria, Venice, Paris, Amsterdam, Oxford and Vraila between 1830 and the Balkan wars and it encompasses Emmanuel Rhoide's Pope Joan among other works. The objective of the dissertation is the comprehension and interpretation of scholars' aspirations as they turn to medieval West via romanticism, as well as those of various publications highlighting these topics. The methodology applied is that of presentation and documentation of the primary material. The topics selected for presentation and substantiation relate to the intellectual, social, economic and political pursuits of the newly-founded Greek society. The findings arising from the process of the medieval sources pertain to the propagation of western European principles and models in the post- revolutionary Greek society along with the vision for national integration of the Greek people. The acquisition of a European identity by the Greeks as well as the alignment of the Greek economy, justice, political and intellectual life with the track of Western Europe, the emergence of bourgeois ideology and the social integration of both the masses and women all constitute the scholars' key points. They attempt to structure the status of our country- which originated from Eastern history- through a cultural blending with Western Europe, in addition to shaping its national conscience as the creation of the revived by Greek spirit Europe, with a view to the expansion of the Greek borders towards the East as well as the materialization of the Great Idea. Furthermore, they stress the diachronic and synchronic unity among Greek people as a prerequisite for national integration asserting, on one hand, the restoration of the historic continuity that had been disturbed by Fallmerayer's theory, the diachronic presence of the Greek nation in the Greek region and on the other hand, the unity within this very region, expressed as a petition for the integration of unredeemed Greek regions in the national body. Therefore, in an era when national claims culminate throughout Europe, in the general atmosphere of separation and emancipation of the nations, the overall process of the emancipation of the Greek state- nation is recommended, that is, the quest for passages towards the implementation of the European model along with the manifestations of existential agonies for national integration.

Αντικείμενο της διατριβής αποτελεί η στροφή μερίδας της ελληνικής διανόησης του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού αιώνα προς τη δυτική ευρωπαϊκή μεσαιωνική ιστορία. Το πρωτογενές υλικό προέρχεται από έρευνα σε περιοδικά και ημερολόγια, που εκδόθηκαν από το 1830 έως τους Βαλκανικούς πολέμους σε Αθήνα, Πειραιά, Κέρκυρα, Ζάκυνθο, Βόλο, Λευκωσία, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια, Βενετία, Παρίσι, Άμστερνταμ, Οξφόρδη, Βράιλα. Στο πρωτογενές υλικό συμπεριλαμβάνεται και η Πάπισσα Ιωάννα του Ροϊδη. Στόχος της διατριβής είναι η κατανόηση και η ερμηνεία των επιδιώξεων των λογίων που στρέφονται μέσω του ρομαντισμού στη μεσαιωνική Δύση, καθώς και των εκδοτών των εντύπων που αναδεικνύουν τα θέματα αυτά. Η μεθοδολογία που εφαρμόσθηκε είναι αυτή της παρουσίασης και της τεκμηρίωσης του πρωτογενούς υλικού. Τα θέματα που επιλέχθηκαν για παρουσίαση και τεκμηρίωση σχετίζονται με τις πνευματικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αναζητήσεις της νεοσύστατης ελληνικής κοινωνίας. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την επεξεργασία του μεσαιωνικού υλικού αφορούν στη μετάδοση των δυτικών ευρωπαϊκών αρχών και προτύπων στη μετεπαναστατική ελληνική κοινωνία και στο όραμα της εθνικής ολοκλήρωσης του ελληνισμού. Βασικές θέσεις των λογίων αποτελούν η απόκτηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας του Έλληνα και η εναρμόνιση της ελληνικής οικονομίας, δικαιοσύνης, πολιτικής και πνευματικής ζωής με την τροχιά της Δυτικής Ευρώπης, η άνοδος του αστισμού και η κοινωνική ενσωμάτωση των λαϊκών μαζών και των γυναικών. Προσπαθούν να δομήσουν την υπόσταση της χώρας μας, που προερχόταν από την ανατολική ιστορία, μέσα από την πολιτισμική σύμμειξη με τη Δυτική Ευρώπη και να διαμορφώσουν την εθνική συνείδηση αυτής ως δημιούργημα της αναγεννημένης από το ελληνικό πνεύμα Ευρώπης, που έχει ως προορισμό την επέκταση των ελληνικών συνόρων στο χώρο της Ανατολής και την υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας. Ως απαραίτητη προϋπόθεση της εθνικής ολοκλήρωσης τονίζουν τη διαχρονική και τη συγχρονική ενότητα του ελληνισμού διεκδικώντας από το ένα μέρος την αποκατάσταση της ιστορικής συνέχειας που είχε κλονισθεί με τη θεωρία του Φαλλμεράυερ, τη διαχρονική παρουσία του ελληνικού έθνους στον ελληνικό χώρο, και από το άλλο μέρος την ενότητα στο χώρο, που εκφράζεται ως αίτημα ενσωμάτωσης των αλύτρωτων ελληνικών περιοχών στον εθνικό κορμό. Σε εποχή λοιπόν που οι εθνικές διεκδικήσεις κορυφώνονται σε ολόκληρη την Ευρώπη, μέσα στο γενικότερο κλίμα του διαχωρισμού και της χειραφέτησης των εθνοτήτων προτείνεται η συνολική διαδικασία χειραφέτησης του ελληνικού κράτους - έθνους, η αναζήτηση δηλ. διόδων για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού υποδείγματος ανάπτυξης παράλληλα με τις εκφάνσεις της υπαρξιακής αγωνίας για εθνική ολοκλήρωση.