Συμβολή στη μελέτη των HLA-DRB1* αντιγόνων στην οσχεοειδή γλώσσα

Abstract

Fissured tongue is a condition in which the tongue manifests fissures on the dorsal surface. The etiology of fissured tongue is still unknown although several suggestions have been made. It has been proposed that heredity plays a role and that this condition seems to be familiar and linked with an autosomal gene with incomplete penetrance. The Major Histocompatibility Complex is known to contribute in the genetic susceptibility of individuals to a variety of diseases. Blood samples were taken from 71 patients with fissured tongue who have been diagnosed in the Clinic of Oral Medicine, Dentistry School, Aristotle University of Thessaloniki. The control group consisted of 125 healthy volunteers from the Histocompatibility Center, Department of Immunology, A' Department of Pathology, A.H.E.P.A. Hospital, Aristotle University of Thessaloniki. All patients and control group were of Hellenic Origin and Nationality and they did not manifest any disease. The analysis of the HLA-DRB1* alleles was performed on genomic DNA after Polymerase Chain Reaction amplification with Sequence Specific Primers method (PCR-SSP) by a commercial kit. In order to evaluate an HLA association, antigen frequencies were compared with those of the control group using the x² test. Fischer's exact test was used when conditions for the x² test were not suitable. Relative risks (RR) were calculated where a particular genotype showed a significantly increased or decreased incidence of fissured tongue subjects compared with unrelated controls. The results of this study showed statistically increased frequency of HLADRB1* O8 (p<0.001, RR=15.873), HLA-DRB1*11 (p<0.05, RR=1.419), HLADRB1* 14 (p<0.01, RR=3.512) and HLA-DRB1*16 (p<0.05, RR=2.071) in fissured tongue group compared with the control groups. Decreased frequency in fissured tongue group was observed for HLA-DRB1*O3 (p<0.05, RR=O.278) και HLA-DRB1*O7 (p<0.05, RR=0.440). This is the first study of HLA alleles in patients of Hellenic origin and nationality attempting to correlate the etiology of fissured tongue with heredity. Based on our results we may speculate that HLA-DRB1*O8, HLA-DRB1*11, HLA-DRB1*14 and HLA-DRB1*16 alleles are closely related with appearance of fissured tongue, while HLA-DRB1*O3 and HLA-DRB1*O7 alleles are probably protective to the disorder in the Hellenic population.

Η οσχεοειδής γλώσσα είναι μία πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από την παρουσία σχετικά βαθιών αυλάκων και σχισμών με διαφορετικό μήκος και κατεύθυνση στη ραχιαία επιφάνεια και τα πλάγια χείλη της γλώσσας. Αν και τα αίτια της δυσπλασίας αυτής δεν είναι γνωστά, φαίνεται ότι έχει κληρονομικό χαρακτήρα και ότι πιθανώς σχετίζεται με αυτοσωματικό γονίδιο ατελούς διεισδυτικότητας. Από την άλλη πλευρά, είναι γνωστό ότι το Μείζον Σύστημα Ιστοσυμβατότητας χαρακτηρίζει την γενετική προδιάθεση των ατόμων για την εκδήλωση αρκετών ασθενειών. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η μελέτη πιθανής συσχέτισης των HLA-DRΒ1* γονιδίων με την οσχεοειδή γλώσσα στον ελληνικό πληθυσμό. Το υλικό της έρευνας αποτέλεσαν 71 ασθενείς με οσχεοειδή γλώσσα που εξετάστηκαν στα εξωτερικά ιατρεία της Κλινικής Στοματολογίας του Οδοντιατρικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν 125 υγιή άτομα, τα οποία είχαν τυποποιηθεί στο εργαστήριο Ιστοσυμβατότητας της Α΄ Παθολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. Τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν όλα Ελληνικής καταγωγής και εθνικότητας και χωρίς να πάσχουν από κάποιο άλλο συστηματικό νόσημα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με την τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης με τη χρήση ειδικών ολιγονουκλεοτικών αφετηριών (Polymerase Chain Reaction - Sequence Specific Primers, PCR-SSP) στο Εργαστήριο Ιστοσυμβατότητας της Κλινικής Ανοσολογίας της Α΄ Παθολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. Τα αποτελέσματα της έρευνας αξιολογήθηκαν στατιστικά με τον έλεγχο X² για τη συχνότητα εμφάνισης των διαφόρων γονιδίων. Στις περιπτώσεις που δεν μπορούσε να εφαρμοστεί αυτό, τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν στατιστικά με το Fisher’s exact test. Ο υπολογισμός του Σχετικού Κινδύνου (Relative Risk, RR) έγινε στις περιπτώσεις εκείνες όπου τα αποτελέσματα παρουσίαζαν στατιστική σημαντικότητα. Τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής έδειξαν στατιστικά αυξημένη συχνότητα των γονιδίων HLA-DRB1*O8 (p<0.001, RR=15.873), HLADRB1* 11 (p<0.05, RR=1.419), HLA-DRB1*14 (p<0.01, RR=3.512) και HLADRB1* 16 (p<0.05, RR=2.071), στους ασθενείς με οσχεοειδή γλώσσα σε σχέση με τους υγιείς μάρτυρες. Αντίθετα, τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής έδειξαν στατιστικά ελαττωμένη συχνότητα των γονιδίων HLA-DRB1*O3 (p<0.05, RR=O.278) και HLA-DRB1*O7 (p<0.05, RR=0.440) στους ασθενείς σε σχέση με τους υγιείς μάρτυρες. Τα ευρήματα της παρούσας διατριβής αποτελούν την πρώτη ερευνητική μελέτη σε Ελληνικό πληθυσμό για τη συσχέτιση οσχεοειδούς γλώσσας και του HLA συστήματος. Με βάση αυτά, είναι δυνατό να διατυπωθεί η υπόθεση ότι τα HLA-DRB1*O8, HLA-DRB1*11, HLA-DRB1*14 και HLA-DRB1*16 γονίδια, που έχουν Σχετικό Κίνδυνο > 1, υποδηλώνουν ευπάθεια στη νόσο, ενώ η παρουσία των HLA-DRB1*O3 και HLA-DRB1*O7, που εμφανίζουν Σχετικό Κίνδυνο < 1, διαδραματίζει έναν μάλλον προστατευτικό ρόλο έναντι της εμφάνισης της κατάστασης αυτής.