Η συμβολή των ξένων άμεσων επενδύσεων σε υπηρεσίες στην ανάπτυξη των χωρών υποδοχής: μία σύγχρονη θεωρητική και ποσοτική προσέγγιση

Abstract

Three concepts have been taken into account in this research. First was the endogenous growth model of Schumpeter. Second the characteristics of the services sector and third the role of fdi in services in the growth process of a developing country. The main idea and question of this PhD is that if we can accept the results of a Schumpeterian endogenous growth model and giving rise to the specific characteristics of the services sector, shall we see from a different perspective the role of fdi in services? During this decade a lot of conversation is being taking place about the necessity of developing countries to free their markets for foreign investors in the services sector. On the other hand, many people cast doubt on the advantages of a move like this. The results seem to contradict the conventional view that FDI in general can promote the growth process of a developing country. This PhD tried to shed light on this debate by bringing at the front new tools for analyzing. More specifically, due to the specific nature of the services sector, developing countries may put into risk their long run growth by widely opening their markets into foreign competition without previously taking any remedies. The mechanism through which this may take place is the attenuation of R&D. This is part of ongoing research together with empirical examinations of the impact of fdi in services in developing countries we will be able to give more completed answer for this issue.

Η διδακτορική αυτή διατριβή αποσκοπεί στην αναζήτηση των μηχανισμών εκείνων που οδηγούν στην ανάπτυξη μια οικονομία, μέσω των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (εφεξής ΞΑΕ) στις υπηρεσίες. Η κύρια συμβολή και καινοτομία της αποτελεί πρώτον, ο σαφής διαχωρισμός των τομέων παραγωγής αλλά και των χωρών υποδοχής σε αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες, δεύτερον, η εισαγωγή νέων χαρακτηριστικών και υποθέσεων για τον τομέα των υπηρεσιών, τρίτον, η αποτύπωση ενός μηχανισμού επίδρασης των ξένων άμεσων επενδύσεων στη βάση της θεωρίας του ανταγωνισμού και η προσπάθεια συνολικής σύγκρισης των επιδράσεων και τέταρτον, η χρησιμοποίηση σύγχρονων οικονομετρικών υποδειγμάτων διαχωρίζοντας εκ νέου τους τομείς αλλά και το επίπεδο ανάπτυξης των χωρών. Η μελέτη φιλοδοξεί να αποτελέσει μια ολοκληρωμένη καταγραφή των επιδράσεων των ξένων άμεσων επενδύσεων οι οποίες δεν έχουν γίνει αντικείμενο εκτενούς έρευνας έως σήμερα. Πιο συγκεκριμένα εξετάζεται η συμβολή η ο ρόλος των υπηρεσιών στην αναπτυξιακή διαδικασία μιας οικονομίας. Γιατί ο τομέας των υπηρεσιών καταλαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι στο Α.Ε.Π των ανεπτυγμένων χωρών΄; Γιατί ο τομέας των υπηρεσιών απασχολεί ολοένα και περισσοτέρους εργαζομένους; Οι απαντήσεις στις ερωτήσεις αυτές είναι ιδιαίτερης σημασίας για το λόγο ότι αποτυπώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα. Αναπτύσσονται μια σειρά από υποθέσεις προς εξέταση όπως η επίδραση των ξένων άμεσων επενδύσεων σε υπηρεσίες στις εγχώριες αγορές, η πορεία των επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη στις χώρες οι οποίες γίνανε δέκτες, μεγάλου όγκου επενδύσεων σε υπηρεσίες κ.α. Απώτερο στόχο αποτελεί φυσικά η αποτύπωση της πορείας της ανάπτυξης. Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα και υποθέσεις δίνεται σε πρώτο βαθμό με την παρουσίαση κάποιων περιγραφικών στατιστικών δεδομένων και σε δεύτερο βαθμό με την ανάπτυξη ενός οικονομετρικού υποδείγματος. Σημαντικό εύρημα της ανάλυσης αυτής είναι ότι οι ΞΑΕ σε υπηρεσίες έχουν θετική συμβολή στην ανάπτυξη των αναπτυγμένων χωρών και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι οι ΞΑΕ στο δευτερογενή τομέα. Αντίστοιχα για τις αναπτυσσόμενες χώρες τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι ξένες άμεσες επενδύσεις σε υπηρεσίες έχουν στατιστικά ασήμαντη ή ακόμη και αρνητική επίδραση στην ανάπτυξή τους. Τα αποτελέσματα αυτά αξιολογούνται με ιδιαίτερη προσοχή εξαιτίας κυρίως της έλλειψης αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων για την ανάλυση μιας τέτοιας υπόθεσης. Σε κάθε περίπτωση έγινε προσπάθεια να συγκεντρωθούν δεδομένα από τις καταλληλότερες και πιο αξιόπιστες πηγές.