Η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη υπό το πρίσμα της νεοκλασικής οικονομικής θεωρίας και της οικολογικής οικονομικής: θεωρητική ανάλυση & εμπειρική τεκμηρίωση

Abstract

In this thesis, it is being performed an exploration of the basic meanings of Economic Development, Economic Growth and Sustainability, as they are being assigned by the approaches of Neoclassical and Ecological Economics. By having as an objective to locate the points of differentiation between the two approaches concerning the issue of Sustainable Economic Activity, the analysis proceeds to the exploration of the way that both Weak and Strong Sustainability perceive the relation between economic activity and environmental quality. Afterwards, it is being demonstrated the way according to which the degradation of a fossil fuel (e.g. oil, carbon) can lead to restricted possibilities of sustainability, both for an open economic subsystem and a closed earth’s subsystem. In the presented analysis, there are being connected the high CO2 emission levels, which result from the flaring of fossil fuels causing in this way an important environmental degradation (greenhouse effect), with the entropic degradation performed within the earth’s natural subsystem, and therefore with the restricted sustainability possibilities both of the open economic subsystem and the closed earth’s subsystem. Through the non parametric method D.E.A. (Data Envelopment Analysis) and the parametric method for panel data SFA (Stochastic Frontier Analysis), there are being applied 2 models considering as inputs the energy consumption indices of fossil and non fossil fuels, and as outputs the indices of GDP and CO2 emissions, on the one hand, and only the GDP index, on the other hand. According to the analysis conclusions: (a) Each country can achieve better TE when its increased economic activity is combined with improved ecological performance (b) The developed economies that tend to stabilize their environmental degradation through time, as the GDP increases, ensure satisfactory margins for the increase in the consumption of fossil fuels in the long term, and furthermore, regular economic activity. This fact is significantly different in countries showing either intense deterioration or temporary improvement in the pollution levels without any indications of a temperate stabilization of environmental degradation(c) When an economy achieves not only a steady release of a non-clean energy consumption but also a better exploitation of clean energy resources, its ‘capacity’ to produce more output with the given levels of inputs, has definitely improved. On the contrary, when the economy’s growth depends more on non-clean energy consumption and less on clean energy consumption, its ‘capacity’ becomes restricted

Στη παρούσα διατριβή, γίνεται διερεύνηση των βασικών εννοιών της Οικονομικής Ανάπτυξης, της Οικονομικής Μεγέθυνσης και της Βιωσιμότητας, όπως τις αποδίδουν οι προσεγγίσεις των Νεοκλασικών και Οικολογικών Οικονομικών. Με αντικειμενικό στόχο τον εντοπισμό των σημείων διαφοροποίησης μεταξύ των δύο προσεγγίσεων στο ζήτημα της Βιώσιμης οικονομικής δραστηριότητας, η ανάλυση προχωρά στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο τόσο η Ασθενής, όσο και η Ισχυρή Βιωσιμότητα αντιλαμβάνονται την σχέση μεταξύ της οικονομικής δραστηριότητας και της περιβαλλοντικής ποιότητας. Στη συνέχεια αποδεικνύεται πως η ποιοτική υποβάθμιση ενός φυσικού καυσίμου (πχ. πετρελαίου, άνθρακα) μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμένες δυνατότητες βιωσιμότητας, τόσο του ανοικτού οικονομικού υποσυστήματος, όσο και του κλειστού γήινου υποσυστήματος. Στην ανάλυση που παρουσιάζεται, συνδέονται τα υψηλά επίπεδα εκπομπών CO2, τα οποία προκύπτουν από την καύση φυσικών καυσίμων επιφέροντας σημαντική περιβαλλοντική υποβάθμιση (φαινόμενο θερμοκηπίου), με τον εντροπικό υποβιβασμό που συντελείται εντός του γήινου φυσικού υποσυστήματος και επομένως με τις περιορισμένες δυνατότητες βιωσιμότητας τόσο του ανοικτού οικονομικού υποσυστήματος όσο και του κλειστού γήινου υποσυστήματος. Δια της μη-παραμετρικής μεθόδου D.E.A (Περιβάλλουσα Ανάλυση Δεδομένων) και δια της παραμετρικής μεθόδου για πάνελ δεδομένα SFA (Στοχαστική Ανάλυση Συνόρων), εφαρμόζονται 2 υποδείγματα που λαμβάνουν ως εισροές τους δείκτες ενεργειακής κατανάλωσης φυσικών και μη-φυσικών καυσίμων και ως εκροές, αφενός μεν τους δείκτες του ΑΕΠ και των εκπομπών CO2, αφετέρου δε μόνο τον δείκτη του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ανάλυσης: (α) Κάθε χώρα πετυχαίνει καλύτερη τεχνική αποτελεσματικότητα, όταν η αυξημένη οικονομική της δραστηριότητα συνοδεύεται από βελτιωμένη οικολογική απόδοση. (β) Οι ανεπτυγμένες οικονομίες που εμφανίζουν μια τάση σταθεροποίησης της περιβαλλοντικής υποβάθμισης διαχρονικά καθώς αυξάνεται το ΑΕΠ, εξασφαλίζουν ικανοποιητικά περιθώρια αύξησης του δείκτη κατανάλωσης φυσικών καυσίμων μακροχρόνια και κατ’ επέκταση μια ομαλή οικονομική δραστηριότητα. Αντίθετα οι χώρες που παρουσιάζουν είτε έντονη επιδείνωση είτε παροδικές βελτιώσεις των επιπέδων μόλυνσης χωρίς ενδείξεις μιας ήπιας σταθεροποίησης της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, εμφανίζουν περιορισμένες δυνατότητες μακροχρόνιας βιωσιμότητας. (γ) Η ‘ικανότητα’ παραγωγής υψηλότερου Α.Ε.Π. για δεδομένα επίπεδα εισροών, εμφανίζεται σαφώς βελτιωμένη όταν η οικονομική μεγέθυνση της χώρας συνοδεύεται από μια σταθερή τάση αποδέσμευσης από την μη-καθαρή κατανάλωση ενέργειας με παράλληλη ενίσχυση της εκμετάλλευσης των καθαρών μορφών ενέργειας. Αντιθέτως, η ικανότητα παραγωγής υψηλότερου Α.Ε.Π. είναι σαφώς περιορισμένη, όταν η οικονομική μεγέθυνση εξαρτάται κυρίως από την μη-καθαρή κατανάλωση ενέργειας και πολύ λιγότερο από την καθαρή