Το ζήτημα της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα στο πλαίσιο της νέας διεθνούς πρακτικής επιστροφής πολιτιστικών αγαθών

Abstract

In recent years, there have been a large number of instances globally in which cultural goods have been returned to their country of origin, thus creating a new era in international cultural practices. The objectives of the present study are twofold first, to record systematically as many of these cases as possible, and second to publish an analytical account and presentation of original research conducted in the Elgin archives concerning the history of the reveal of the Parthenon Marbles and to publish outline the new international practices with regard to the return of cultural property, in association with question of the Parthenon Sculptures. Research carried out by the undersigned in the archives of Lord Elgin in Scotland, and also in Various archives and libraries in England, brought to light, amongst other things, three letters (to the voivode of Athens to R. Adair, and to Lord Hawkesbury) that provide new evidence on the "Legality" of Lord Elgin's actions, and consequently draw attention to a hitherto unknown aspect of the History of the removal of the Parthenon Sculptures, filling many gaps in the existing research. In addition to this basic subject of the archive research and the corpus of cases of the return of cultural property, which is based on many years of research in the Press, on the internet and in existing bibliography on the subject, the issue of the return of cultural goods to their place of origin is examined in a further seven chapters, in order to achieve comprehensive analysis treatment of the subject. Through the present investigation, the issue of the return of the Parthenon Sculptures is set on a new footing, since a fresh range of arguments relating to it is adduced, against the background of the practice recently developed at international level and present work- though the case of the return of the Parthenon Sculptures is not comparable with the instance of the return of cultural goods cited here, because of the unique significance of this monument.

Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί παγκοσμίως πλείστες επιστροφές πολιτιστικών αγαθών στον τόπο προέλευσης τους, οι οποίες σηματοδοτούν την απαρχή μιας νέας εποχής στο διεθνές πολιτιστικό γίγνεσθαι. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί να σκιαγραφήσει τη νέα, διαμορφούμενη διεθνή πρακτική στο πεδίο της επιστροφής πολιτιστικών αγαθών σε συνδυασμό με το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού θα επιχειρηθεί αφενός συστηματική καταγραφή και συγκέντρωση όσων δυνατόν περισσότερων ενδεικτικών περιπτώσεων επιστροφής αγαθών στον τόπο προέλευσής τους και αφετέρου αναλυτική έκθεση και παρουσίαση πρωτότυπης αρχειακής έρευνας στα αρχεία του Έλγιν αναφορικά με το ιστορικό της αρπαγής των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Η αρχειακή έρευνα που διενεργήθηκε στα αρχεία του λόρδου Έλγιν στη Σκωτία αλλά και σε διάφορα αρχεία και βιβλιοθήκες της Αγγλίας έφερε στο φως τρεις αδημοσίευτες επιστολές του Έλγιν (προς τον βοιβόδα της Αθήνας, προς τον R Adair και προς τον λόρδο Hawkesbury), οι οποίες προσφέρουν νέα στοιχεία αναφορικά με τη «νομιμότητα» των ενεργειών του λόρδου Έλγιν και συνεπώς αναδεικνύουν μια άγνωστη πτυχή του ιστορικού της αφαίρεσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, συμπληρώνοντας πολλά κενά στην έρευνα. Εκτός από το βασικό αυτό θέμα της αρχειακής έρευνας και το corpus των περιπτώσεων επιστροφών, που βασίζεται σε πολυετή έρευνα στον τύπο, στο διαδύκτιο και στην υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία, το ζήτημα της επιστροφής των αγαθών στον τόπο προέλευσης τους εξετάζεται σε άλλα επτά κεφάλαια, με στόχο την πληρέστερη πραγμάτευση του θέματος. Με την παρούσα έρευνα το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα τίθεται σε νέα βάση, δεδομένου ότι προσφέρει, επιπλέον, νέα επιχειρηματολογία αναφορικά με αυτό, ενταγμένη στο πλαίσιο της πρακτικής που έχει πρόσφατα διαμορφωθεί διεθνώς και παρουσιάζεται στο παρόν πόνημα, μολονότι η περίπτωση της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, ένεκα της μοναδικότητας του μνημείου, δε συγκρίνεται με τις περιπτώσεις επιστροφής αγαθών που παρατίθενται.