Ιστορική καταγραφή των τεχνικών αναπαραγωγής της εικόνας: από την ανακάλυψη της τυπογραφίας (15ος αιώνας) έως το τέλος του 20ου αιώνα

Abstract

The present doctoral dissertation constitutes a complete study on the historical documentation of methods and techniques used for image reproduction. It describes all methods and techniques applied for decoration and illustration of printed matters, on the time frame from the invention of Typography until the end of the 20th century. Main objective of the doctoral dissertation was the survey, documentation and analysis of methods and techniques used for image reproduction, in relation with the developments of printing techniques for each period of time. In addition, for each period of time, the social, political, economical and environmental characteristics were investigated, and, in particular, the way that these characteristics influenced the technological evolution of image reproduction techniques. One significant research question within the evolution of image reproduction techniques during time was to examine whether the technical knowledge gathered from a previous time, continued to be applied for the further development of each technique. Furthermore, another research objective was the investigation on the development of typographically printed early Greek books, and in particular, the investigation of their poor illustration with images, influenced by the West Europe typographic and illustration structure and technotropy. The Methodology of the dissertation has been based on the historical (chronological) research and documentation of the image reproduction techniques, classified according to each principal printing technique namely Relief printing, Intaglio, Planography - Lithography and Screen printing. Furthermore, concerning the early printed Greek books, the survey has been based on literature study mainly done at the Gennadeios library and the National library of Greece. The doctoral dissertation is divided in five chapters, from which the first four refer to the evolution of image reproduction techniques for each printing method, whereas the fifth chapter deals with the illustration of the early printed Greek books. The main conclusions from the study can be summarized as follows: • It was confirmed that the historical knowledge of methods and techniques used for image reproduction and illustration of printed matters is indeed of high importance, from the evolution of the techniques. This regards not only the period until the end of the 20th century but is significant for the digital techniques applied today. • The contribution of the early used techniques of image reproduction to the evolution of the following one's. • Image reproduction techniques and printed illustrations, can be considered as milestones for the overall development of knowledge and the information society as it looks today. • It was confirmed that there were indeed factors that influenced the poor illustration of early printed Greek books by the application of West Europe typographic and illustration structure and technotropy.

Η διατριβή αποτελεί μια ολοκληρωμένη μελέτη, για την ιστορική καταγραφή των μεθόδων και τεχνικών αναπαραγωγής της εικόνας που χρησιμοποιήθηκαν για την διακόσμηση και την εικονογραφία του εντύπου, από την εφεύρεση της τυπογραφίας μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα. Ο κύριος στόχος της διατριβής είναι η καταγραφή και η ανάλυση των μεθόδων και τεχνικών αναπαραγωγής της εικόνας στα τυπογραφικά δεδομένα της κάθε εποχής και ταυτόχρονα η διερεύνηση τόσο των εκάστοτε κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών, κ.α. συνθηκών, όσο και της σωρευτικότητας της τεχνολογικής γνώσης που επέδρασαν για την πρόοδο και την εξέλιξη των μεθόδων και των τεχνικών αυτών. Επιπλέον στόχος της διατριβής είναι η μελέτη της εξέλιξης της μορφής των πρώτων ελληνικών τυπογραφικών βιβλίων, καθώς και η διερεύνηση των παραγόντων, από ιστορικής και τεχνικής (τυπογραφικής) οπτικής, που συνετέλεσαν στην πενιχρή και δυτικής τεχνοτροπίας εικονογράφηση τους. Για την επίτευξη των στόχων η μεθοδολογία της έρευνας βασίζεται στην ιστορική (χρονολογική) καταγραφή των τεχνικών αναπαραγωγής της εικόνας ταξινομημένες κατά μέθοδο εκτύπωσης (υψιτυπία, βαθυτυπία, επιπεδοτυπία, διατυπία). Επίσης η συλλογή και η τεκμηρίωση των δεδομένων για την ποιότητα, την τεχνική και τη θεματολογία της εικονογράφησης των πρώτων τυπογραφικών ελληνικών βιβλίων βασίζεται στη βιβλιολογική έρευνα που διεξήχθη κυρίως στις βιβλιοθήκες της Γενναδείου και της Εθνικής. Η διατριβή αποτελείται από πέντε κεφάλαια εκ των οποίων τα τέσσερα αναφέρονται στην ιστορική εξέλιξη των τεχνικών αναπαραγωγής εικόνας, σε κάθε μια από τις τέσσερις μεθόδους εκτύπωσης (υψιτυπία, βαθυτυπία, επιπεδοτυπία, διατυπία) και το πέμπτο στην εικονογράφηση των πρώτων ελληνικών τυπογραφικών βιβλίων. Στα συμπεράσματα της διατριβής περιλαμβάνονται: • Η σπουδαιότητα της ιστορικής γνώσης των μεθόδων και τεχνικών της έντυπης επικοινωνίας στην βιομηχανική εξέλιξη και στη νέα εποχή των επικοινωνιών. • Η συνεισφορά των πρώιμων τεχνικών αναπαραγωγής της εικόνας στην ανάπτυξη των επόμενων - σύγχρονων τεχνικών. • Η συμβολή των έντυπων εικόνων στη γενικότερη εξέλιξη της γνώσης και της κοινωνίας της πληροφορίας. • Η ανάδειξη των παραγόντων από τεχνικής (τυπογραφικής) οπτικής που συνετέλεσαν στην πενιχρή και δυτικής τεχνοτροπίας εικονογράφηση των πρώτων ελληνικών τυπογραφικών βιβλίων.