Επίδραση του μη σταθερού κυκλικού ωραρίου και των διαταραχών της αναπνοής στον ύπνο στη φυσική κατάσταση και την ποιότητα ζωής των μηχανοδηγών αμαξοστοιχιών του ΟΣΕ

Abstract

Sleep- disordered breathing and especially Obstructive Sleep Apnea (OSA) is associated with daytime sleepiness and increased risk for motor vehicle crashes. Previous studies have assessed the prevalence of OSA among professional drivers, but no study so far has focused on railway drivers. The latter becomes even more significant, since their working conditions, such as the irregular shift system, the automatization, and the monotonous route may predispose to excessive sleepiness, especially during working hours. Aim of this study was to assess the prevalence of daytime sleepiness and sleep-disordered breathing among Greek railway drivers, and correlate it with quality of life, physical status and symptoms. Methods: Three different questionnaires were distributed and anonymously answered by 226 train drivers: a general questionnaire on their demographics and sleep habits, the Greek version of the Epworth Sleepiness Scale (ESS), and the MOS 36-Item Short-Form Health Survey (SF-36). Out of them, 50 underwent a sleep study, a physical examination, an assessment of their respiratory function in awake, along with blood analysis. Results: Participants were all men, aged 46.9±3.9 years, overweight (BMI 28.7±3.7 Kg/m2), smokers 59.7%. Snoring was reported by 69.9% of them, and apneas by 11.5%. ESS score was 5.4±3.2. SF-36 scores were similar to those of the Greek population. A gastrointestinal problem was the most commonly reported disorder in their medical history (50.4%), followed by elevated cholesterol levels (19.5%). The latter was confirmed by the biochemical analysis (mean cholesterol levels of the 50 drivers examined was 225.2±45.1 mg/dl). Sleep studies revealed a variety in AHI severity (mean AHI 11±14/hour, mean SpO2 93.2±2.5%). According to AHI severity, they were divided into 3 groups: Group 1: normal breathing function in sleep (n=19; AHI<5/hour). Group 2: mild OSA (n=20; AHI 5.1-15/hour), group 3: moderate/severe OSA (n=11; AHI >15/hour). The 3 groups differed in BMI, neck, waist, and hip circumference. No difference was detected, though, in ESS and SF-36 scores. Conclusion: The majority of the Greek railway drivers are overweight and smokers. The most common reported symptom in the questionnaires is snoring, without significant daytime impairment, while sleep studies show a potential higher prevalence of OSA.

Οι διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο και κυρίως το Σύνδρομο Απνοιών Υποπνοιών Ύπνου (ΣΑΥΥ) σχετίζονται με ημερήσια υπνηλία και αυξημένο κίνδυνο για πρόκληση τροχαίου ατυχήματος. Μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία εκτίμησαν τη συχνότητα του ΣΑΥΥ μεταξύ διάφορων ομάδων επαγγελματιών οδηγών, αλλά κα- μία δεν επικέντρωσε στους μηχανοδηγούς τρένων, των οποίων οι συνθήκες εργασίας (μη σταθερό κυκλικό ωράριο, αυτοματοποίηση, μονότονη διαδρομή) προδιαθέτουν σε εμφάνιση υπνηλίας, ιδίως κατά τις ώρες εργασίας. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτί- μηση της επίδρασης του μη σταθερού κυκλικού ωραρίου και των διαταραχών της αναπνοής στον ύπνο στην εμφάνιση ημερήσιας υπνηλίας μεταξύ των μηχανοδηγών του ΟΣΕ καθώς και η επίδραση των παραγόντων αυτών στην ποιότητα ζωής και στη φυσική τους κατάσταση. Μέθοδος: Μετά από επικοινωνία με την Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Έλξης ΟΣΕ, συνεργάστηκαν 7 μηχανοστάσια της χώ- ρας (418 εργαζόμενοι). Διανεμήθηκαν 3 διαφορετικά ερωτηματολό- για, στα οποία οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν ανώ- νυμα. Τα ερωτηματολόγια αυτά ήταν α) ένα γενικό ερωτηματολόγιο ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών, ατομικού αναμνηστικού και συνηθειών ύπνου, β) η ελληνική έκδοση της κλίμακας Epworth (ESS), γ) το ερωτηματολόγιο εκτίμησης ποιότητας ζωής Short-Form 36 (SF-36). Από τους 226 μηχανοδηγούς που επέστρεψαν πλήρως απαντημένα όλα τα ερωτηματολόγια, 50 εξετάστηκαν στο χώρο του εργαστηρίου ύπνου με φυσική εξέταση, έγινε έλεγχος της αναπνευ- στικής λειτουργία στην εγρήγορση και μελέτη ύπνου. Επίσης, συ- μπλήρωσαν και το ερωτηματολόγιο εκτίμησης ψυχικής υγείας GHQ-30. Αποτελέσματα: Οι συμμετέχοντες ήταν άνδρες, ηλικίας 46,9±3,9 ετών, υπέρβαροι (BMI 28,7±3,7 Kg/m2), καπνιστές 59,7%. Η μεγάλη πλειοψηφία (69,9%) ανέφερε ροχαλητό, ενώ άπνοιες αναφέρθηκαν από το 11,5%. Η μέση τιμή στην κλίμακα ESS ήταν εντός των φυσιολογικών ορίων (5,4±3,2). Τα αποτελέσματα βαθμο- λόγησης του ερωτηματολογίου SF-36 ήταν παρόμοια με τις προτυ- ποποιημένες τιμές για τον ελληνικό πληθυσμό. Η πιο συχνά αναφε- ρόμενη διαταραχή από το αναμνηστικό ήταν διαταραχές από το γα- στρεντερικό σύστημα (50,4%), κα ακολούθως η υπερχοληστερολαι- μία (19,5%). Το τελευταίο επιβεβαιώθηκε και από τα αναλύσεις αί- ματος στις οποίες υποβλήθηκαν αυτοί που κλήθηκαν για περαιτέρω εξετάσεις. (Μέση τιμή χοληστερόλης 225,2±45,1 mg/dl). Οι μελέτες ύπνου αποκάλυψαν μεγάλη διακύμανση στη βαρύτητα του AHI (μέση τιμή AHI 11±14/ώρα, μέση τιμή SpO2 93.2±2.5%). Με βάση τη βαρύτητα του AHI, οι 50 μηχανοδηγοί χωρίστηκαν σε 3 ομάδες: Ομάδα1: φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία στον ύπνο (n=19, AHI<5/ώρα). Ομάδα 2: ήπιο ΣΑΥΥ (n=20, AHI 5,1-15/ώρα), ομάδα 3: μέτριο/βαρύ ΣΑΥΥ (n=11, AHI >15/ώρα).Οι 3 ομάδες διέφεραν ως προς τον BMI,την περίμετρο λαιμού μέσης, περιφέρειας. Δεν δι- απιστώθηκε διαφορά στην ημερήσια υπνηλία και στην ποιότητα ζωής όπως αυτές εκτιμήθηκαν με την ESS και το ερωτηματολόγιο SF-36. Συμπέρασμα: Μολονότι η πλειοψηφία των Ελλήνων μηχανοδη- γών είναι υπέρβαροι, καπνιστές, και ροχαλίζουν συχνά, ωστόσο αυτό δε φαίνεται να επιδρά στη ποιότητα του ύπνου τους, όπως φά- νηκε από τις μελέτες ύπνου σε αντιπροσωπευτικό δείγμα. Δεν επη- ρεάζεται επίσης η ημερήσια υπνηλία με βάση τη βαθμολόγηση της κλίμακας Epworth, ενώ η ποιότητα ζωής τους, όπως εκτιμάται με το ερωτηματολόγιο SF-36 δε διαφέρει από αυτή του ελληνικού πληθυ- σμού.