Εμπειρική εκτίμηση συναρτήσεων προσφοράς και μεταβλητότητας τιμών κλάδων της ελληνικής αγοράς κρέατος

Abstract

Uncertainty and risk aversion play an important role in primary commodities production and are of considerable economic interest. In particular, the price of agricultural products frequently experience excess volatility and the major issue of this study is to investigate alternative approaches to model price risk and investigate the effects of price volatility on the production level of the four major meat markets in Greece: beef, lamb, pork and broiler. Several variables are used to construct the supply response equation for each meat type taking into consideration the biological cycle of production, cost factors and the possible effect of the European Union (EU) Common Agricultural Policy, while the methodology of the Generalized Autoregressive Conditional Heteroskedasticity (GARCH) models is used to estimate expected price and price volatility. Three models are developed and estimated. The first model focuses on price volatility by entering expected price volatility in the supply equation of each meat type. A price equation is used to form expectations about producer price and a GARCH process is adopted to characterize the time-varying attributes of expected price and price volatility while several different GARCH models are estimated to explore in detail the nature of price volatility, i.e. symmetric versus asymmetric, a fact that can provide useful indications about the market structure of each industry. The second model examines supply response models in a rational expectations framework for each one of the four major Greek meat markets. A multivariate GARCH model with Cholesky decomposition is used to incorporate price volatility into the rational expectations supply response model for each meat category. Finally, the third model investigates the implications of rational expectations framework with endogenous risk for the entire Greek meat sector by including supply and demand equations for all four meat markets which are estimated simultaneously by using a multivariate GARCH model with Cholesky decomposition. The empirical results show that price volatility is proven to be an important risk factor of production in all meat categories meaning that uncertainty plays an important role in meat production in Greece. The results also confirm that the annual premium paid by the EU to beef and lamb producers had a positive impact on the production level and that the change of the EU price support regime after 2006 has a negative effect on beef and lamb production levels in Greece.

Η αβεβαιότητα και η αποστροφή του κινδύνου είναι κρίσιμα ζητήματα και διαδραματίζουν έναν ιδιαιτέρα σημαντικό ρόλο στην παραγωγή πρωτογενών προϊόντων. Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων τείνουν να παρουσιάζουν αυξημένη μεταβλητότητα γεγονός που επιβάλλει την μελέτη τους. Το θέμα αυτό έδωσε το έναυσμα για την εκπόνηση της παρούσας διατριβής, το κύριο αντικείμενο της οποίας είναι η διερεύνηση του κινδύνου των τιμών και η ανάπτυξη και εκτίμηση υποδειγμάτων που διερευνούν την επίδραση της μεταβλητότητας των τιμών στις συναρτήσεις προσφοράς των τεσσάρων πιο σημαντικών κατηγοριών της ελληνικής αγοράς κρέατος, δηλ. βόειο, αρνίσιο, χοιρινό κρέας και κοτόπουλο. Η συνάρτηση προσφοράς για κάθε τύπο κρέατος κατασκευάζεται λαμβάνοντας υπόψη τους παράγοντες κόστους, το βιολογικό κύκλο της παραγωγής και την πιθανή επίδραση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ενώ η μεθοδολογία των γενικευμένων αυτοπαλίνδρομων υπό συνθήκη ετεροσκεδαστικών μοντέλων (Generalized Autoregressive Conditional Heteroskedasticity-GARCH) χρησιμοποιείται για να υπολογίσει την μεταβλητότητα των τιμών. Τρία υποδείγματα αναπτύσσονται και εκτιμώνται. Στο πρώτο χρησιμοποιείται μια διαδικασία GARCH για να διαμορφώσει τις προσδοκίες για την τιμή παραγωγού και την μεταβλητότητα των τιμών η οποία περιλαμβάνεται στην συνάρτηση προσφοράς κάθε είδους κρέατος ως παράγοντας κινδύνου, ενώ βαρύτητα δίνεται στη χρήση εναλλακτικών εξειδικεύσεων του μοντέλου GARCH, ώστε να διερευνηθεί λεπτομερώς η φύση της μεταβλητότητας των τιμών, δηλ. συμμετρική εναντίον ασυμμετρικής. Το δεύτερο υπόδειγμα ερευνά την συνάρτηση προσφοράς και την μεταβλητότητα των τιμών κάτω από την υπόθεση των ορθολογικών προσδοκιών, για καθεμία από τις τέσσερις αγορές κρέατος, με τη χρήση ενός πολυμεβλητού GARCH (multivariate GARCH-ΜGARCH) μοντέλου με ανάλυση Cholesky. Τέλος, το τρίτο υπόδειγμα εξετάζει τις επιπτώσεις των ορθολογικών προσδοκιών στο πλαίσιο ενός κλαδικού υποδείγματος, με ενδογενή κίνδυνο (μεταβλητότητα των τιμών), αναπτύσσοντας ένα πλήρες μοντέλο για ολόκληρο τον τομέα του κρέατος, το οποίο περιλαμβάνει τις εξισώσεις προσφοράς και ζήτησης και για τις τέσσερις αγορές κρέατος, οι οποίες υπολογίζονται ταυτόχρονα με ένα MGARCH μοντέλο με ανάλυση Cholesky. Τα σημαντικότερα εμπειρικά αποτελέσματα δείχνουν ότι η μεταβλητότητα των τιμών είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου της παραγωγής σε όλες τις κατηγορίες κρέατος, γεγονός που φανερώνει ότι η αβεβαιότητα διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή κρέατος στην Ελλάδα. Επίσης, τόσο στο βόειο και αρνίσιο κρέας, όσο και στο κοτόπουλο εκτιμήθηκε ασυμμετρική μεταβλητότητα τιμών, που σημαίνει ότι διαφορετική μεταβλητότητα υπολογίζεται σε μια πτώση των τιμών, από ότι σε μια αύξηση των τιμών κατά το ίδιο μέγεθος. Τα μοντέλα που αναπτύχθηκαν στην παρούσα μελέτη υπολογίζουν βραχυχρόνιες και μακροχρόνιες ελαστικότητες προσφοράς ως προς την τιμή καθώς και την επίδραση σημαντικών παραγόντων κόστους (τιμή ζωοτροφών και δαπάνη κτηνιατρικών φαρμάκων) στη συνάρτηση προσφοράς καθεμιάς από τις τέσσερις εξεταζόμενες κατηγορίες κρέατος. Επιπλέον, βρέθηκε ότι το κρέας και το γάλα αποτελούν ανταγωνιστικά προϊόντα στις περιπτώσεις της παραγωγής του βόειου και αρνίσιου κρέατος. Τέλος, τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι οι επιδοτήσεις που εισπράττουν οι παραγωγοί βόειου και αρνίσιου κρέατος από την ΕΕ ασκούν θετική επίδραση στο επίπεδο παραγωγής και ότι, η αλλαγή του καθεστώτος υποστήριξης μετά από το 2006, που εισήχθη με την αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2003, έχει αρνητική επίπτωση στα επίπεδα παραγωγής βόειου και αρνίσιου κρέατος στην Ελλάδα.