Η επούλωση του μετεξακτικού φατνίου σε κιρρωτικούς επίμυες: πειραματική μελέτη

Abstract

Liver cirrhosis is a pathological condition characterized by hepatic cell destruction, regenerative nodules and diffuse fibrosis, causing hepatic dysfunction. This raises consequences (malnutrition, hypoalbuminemia, wound healing impairment, coagulation disorders, drug metabolism delay, etc.), all of which should be kept in mind during maxillofacial interventions. Only a few studies exist on wound healing in liver cirrhosis, but they all concern abdominal wounds.The purpose of the present study was to evaluate any possible differences on wound healing after a simple or surgical tooth extraction between normal and cirrhotic rats. This is the first study to evaluate the wound healing of extraction socket after induction of experimental liver cirrhosis in rats. Sixty male Wistar rats were separated into two groups of thirty, the study group and the control group. Liver cirrhosis was induced in the study group by weekly intragastric administration of individualized doses of carbon tetrachloride in the phenobarbital-induced rat. Carbon tetrachloride is hepatotoxic and when given repetitively induces cirrhotic changes to rat liver similar to human cirrhosis. Briefly, phenobarbital, which is known to induce hepatic enzymes and expedite cirrhosis, was added in the drinking water of the animals at a dose of 35 mg/dl, fourteen days before the first administration of carbon tetrachloride and continued to be given until the end of the experiment; animals had free access to phenobarbital enriched water. Weekly carbon tetrachloride doses were determined according to weight loss and continued for twelve weeks, where usually stable ascites develops. Under these circumstances irreversible cirrhosis developed in 12 weeks homogenously in rats (>81%) with low animal mortality (<5%) and was proved histologically. Weight measurements were performed daily. Ascites (20%) development was easily recognized by an abrupt daily increase in body weight and was confirmed by the abdominal distention observed in the anesthetized rat in prone position. These animals were all subjected to tooth extraction. Finally however, all animals failing to develop micronodular cirrhosis were excluded from the study. Control group was not given any of the above substances. One week after the end of the twelfth week all animals underwent extractions of their first and second maxillary grinders on each side, the right ones were extracted by simple method (endo-socket extraction) consisting subgroups Sa and Ca, whereas the left ones were extracted by surgical method (trans-socket extraction), by co-extraction of the outer lamina of the tooth socket (the mucoperiosteal flap) consisting subgroups Sx and Cx. Half of the animals of each subgroup were sacrificed on the tenth post-extraction day, whereas the other half on the thirtieth post-extraction day, giving totally eight subgroups of fifteen animals each (thirty sockets in each subgroup). Post-extraction sockets and livers were removed for pathological analysis. Seven parameters were measured in the tooth extraction samples: presence of granulation tissue, osteoblasts, osteoclasts, osteoid, compact mature bone, cancellous mature bone, and epithelialization. All the rats of the study group developed micronodular cirrhosis. Regenerating nodules surrounded by thickened septa of connective tissue with obvious architectural distortion were present on all hepatic sections. There were not any significant differences in the degree of cirrhosis development among animals. The differences in body weight between study and control groups on the thirtieth, ninetieth day, as well as on the day of sacrifice were significant (p<0.05) reflecting nutritional status of cirrhotic animals. Statistically significant differences were also revealed as for mature cancellous bone development and epithelialization degree between cirrhotic and control animals on the tenth post-extraction day of the study, for both simple and surgical extractions. As for epithelialization degree in simple extractions p was 0.013, and in surgical extractions p was 0.003. As for cancellous bone development in simple and in surgical extractions p was <0.001 in both cases. All other histological parameters on the tenth post-extraction day and all parameters on the thirtieth day did not show any significant differences. In conclusion, liver cirrhosis in rats provokes a significant delay on epithelialization and cancellous bone formation and consecutively on early socket wound healing after a tooth extraction, either simple or surgical, on the 10th post-extraction day. This is possibly due to malnutrition status of the cirrhotic animals.

Η επούλωση του τραύματος είναι μια σύνθετη διεργασία που επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, τόσο τοπικούς, όσο και συστηματικούς. Η πειραματική αυτή εργασία είχε σκοπό τη μελέτη σε λευκούς επίμυες τύπου Wistar, στους οποίους προκλήθηκε κίρρωση, μετά την εφαρμογή κατάλληλου πειραματικού μοντέλου, της ενδεχόμενης διαταραχής της επούλωσης του μετεξακτικού τραύματος μετά από απλές και χειρουργικές εξαγωγές οδόντων. Ειδικά δε, της πορείας οστεοποίησης και επιθηλιοποίησης του μετεξακτικού τραύματος, σε σχέση με τη φυσιολογική επούλωση σε μη κιρρωτικούς επίμυες. Για τη διενέργεια αυτής της πειραματικής μελέτης χρησιμοποιήθηκαν 60 άρρενες λευκοί επίμυες τύπου Wistar, οι οποίοι διαχωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την ομάδα μελέτης S που αποτελείτο από 30 συνολικά πειραματόζωα και την ομάδα ελέγχου C που περιελάμβανε επίσης 30 πειραματόζωα. Η δημιουργία κίρρωσης στους επίμυες της ομάδας μελέτης S επιτεύχθηκε με τη χορήγηση εξατομικευμένων δόσεων τετραχλωράνθρακα ενδογαστρικά με καθετήρα σίτησης μια φορά την εβδομάδα (12 δόσεις συνολικά) και την παράλληλη συνεχή χορήγηση φαινοβαρβιτάλης. H χορήγηση της φαινοβαρβιτάλης ξεκινούσε δύο εβδομάδες πριν τη χορήγηση της πρώτης δόσης τετραχλωράνθρακα, με σκοπό την επαγωγή των ηπατικών ενζύμων των πειραματοζώων. Οι επίμυες της ομάδας ελέγχου κατά το αντίστοιχο χρονικό διάστημα δεν έλαβαν καμιά φαρμακευτική ουσία. Μια εβδομάδα περίπου μετά την τελευταία δόση χορήγησης τετραχλωράνθρακα, στην ομάδα μελέτης S διενεργήθηκαν οι ενδοστοματικές χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτές αφορούσαν την εξαγωγή των δυο πρώτων γομφίων οδόντων της άνω γνάθου στα πειραματόζωα, τόσο της ομάδας μελέτης S όσο και της ομάδας ελέγχου C. Πιο συγκεκριμένα στο δεξιό ημιμόριο της άνω γνάθου αυτών γινόταν οι εξαγωγές των δύο πρώτων γομφίων με την απλή μέθοδο (δημιουργία υποομάδων Sα – Cα), ενώ στο αριστερό ημιμόριο της άνω γνάθου αυτών με τη χειρουργική μέθοδο (δημιουργία υποομάδων Sx-Cx). Η θυσία των πειραματοζώων , τόσο της ομάδας μελέτης S, όσο και της ομάδας ελέγχου C, πραγματοποιήθηκε κατά το ήμισυ του αριθμού των πειραματοζώων και των δυο ομάδων (η=15), την 10η μετεξακτική ημέρα (δημιουργία υποομάδων Sα1-Cα1 και Sx1-Cx1), κατά το δε υπόλοιπο ήμισυ (η= 15), την 30η μετεξακτική ημέρα (δημιουργία υποομάδων Sα2-Cα2 και Sx2-Cx2). Κατ΄ αυτήν ελήφθησαν τεμάχια για ιστολογική εξέταση, τόσο από την ομάδα μελέτης S, όσο και από την ομάδα ελέγχου C. Συγκεκριμένα αυτά αφορούσαν τα μετεξακτικά φατνία και τμήμα ήπατος. Η ιστοπαθολογική εξέταση των παρασκευασμάτων διαπίστωσε τα παρακάτω ευρήματα. Στο ήπαρ όλων των πειραματοζώων της ομάδας μελέτης αναπτύχθηκαν αλλοιώσεις κίρρωσης, ενώ αυτές δεν υπήρχαν όπως ήταν φυσικό στα πειραματόζωα της ομάδας ελέγχου. Στην επούλωση των μετεξακτικών φατνίων της ομάδας μελέτης S παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική ελάττωση (p<0,05). Αυτή αφορούσε τη δημιουργία ώριμου σπογγώδους οστού μεταξύ των πειραματόζωων της ομάδας μελέτης S και της ομάδας ελέγχου C, τη 10η μετεξακτική ημέρα, τόσο σε απλές όσο και σε χειρουργικές εξαγωγές. Υπήρχε, δηλαδή, στατιστικά σημαντική διαταραχή της οστεοποίησης των μετεξακτικών φατνίων στην ομάδα των κιρρωτικών επίμυων σε σχέση με την ομάδα των μη κιρρωτικών. Επίσης, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά και στο βαθμό επιθηλιοποίησης μεταξύ των πειραματοζώων της ομάδας μελέτης S και της ομάδας ελέγχου C, τη 10η μετεξακτική ημέρα, τόσο σε απλές όσο και σε χειρουργικές εξαγωγές. Η αύξηση του σωματικού βάρους μεταξύ των πειραματοζώων της ομάδας ελέγχου C ήταν μεγαλύτερη από αυτήν της ομάδας μελέτης S. Η διαφορά υπήρξε στατιστικά σημαντική (p<0,05). Συμπερασματικά, η χορήγηση τετραχλωράνθρακα σε συνδυασμό με φαινοβαρβιτάλη αποτελεί αποτελεσματική μέθοδο πρόκλησης πειραματικής κίρρωσης σε επίμυες. Η κίρρωση αυτή επηρεάζει σημαντικά την επούλωση του μετεξακτικού τραύματος προκαλώντας ελάττωση της επιθηλιοποίησης και οστεοποίησης, μετά από απλές και χειρουργικές εξαγωγές οδόντων.