Συμβολή στη μελέτη της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης στην υποτροπιάζουσα μέση ωτίτιδα στα παιδιά

Abstract

Gastroesophageal reflux disease (GERD) and recurrent acute otitis media (RAOM) represent two very common pediatric entities. The otorhinolaryngologic manifestations of GERD have been a subject of controversy in recent years. The aim of this study was to investigate whether there is a possible relationship between GERD and RAOM in infants and children. Methods: 221 children, with a mean age of 18.3 months, were selected for this retrospective study. All these children had been treated in Penteli Children’s Hospital, Athens, Greece. They had undergone a prolonged ambulatory 24-h esophageal pH-monitoring with the use of a dual-probe intraluminal esophageal pH-meter, due to symptoms associated with possible GERD. Those diagnosed with GERD subsequently underwent anti-reflux treatment. Thirty four children were excluded from the study due to age, neurological deficits, cow’s milk allergy, congenital abnormalities, immunodeficiency syndromes or other chronic systemic disorders. The remaining 187 children (96 boys and 91 girls) were placed into three groups according to their Reflux Index (RI %). Group A: 49 children (26.2%) without GER (control group), Group B: 78 children (41.7%) with low to moderate RI, and Group C: 60 children (32.1%) with severe GER. The incidence of RAOM in each group was retrospectively investigated and specifically identified before and after anti-reflux treatment. Furthermore, other risk factors for RAOM were considered. Results: The statistical analysis of this study revealed that 6 children from Group A (12.24%), 11 from Group B (14.1%) and 19 from Group C (31.67%) presented episodes of RAOM. Due to the normal distribution of the data, x²-test was used. Although the statistical difference in the incidence of RAOM between the patients without GERD and those with low to moderate RI proved not to be significant, the results established a profound correlation between severe GERD and RAOM (p = 0.014). Furthermore, in children who received anti-reflux treatment, the incidence of RAOM significantly decreased and eventually became approximate to that of group A (12.32%). Conclusions: Severe GERD could be implicated in the multifactorial etiology of RAOM in infants and children.

Η νόσος της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (ΝΓΟΠ) και η υποτροπιάζουσα μέση ωτίτιδα (ΥΜΩ) αντιπροσωπεύουν δύο πολύ συχνές παθολογικές οντότητες στον παιδιατρικό πληθυσμό. Τα τελευταία χρόνια, οι ωτορινολαρυγγολογικές εκδηλώσεις της ΝΓΟΠ έχουν αποτελέσει αντικείμενο επιστημονικής αντιπαράθεσης. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει εάν υπάρχει πιθανή συσχέτιση της ΝΓΟΠ με την ΥΜΩ στα βρέφη και τα παιδιά. Μέθοδοι: Πραγματοποιήθηκε αναδρομική μελέτη 221 παιδιών με μέσο όρο ηλικίας 18,3 μήνες. Η μελέτη διενεργήθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης του Νομού Αττικής. Στα παιδιά αυτά είχε προηγηθεί 24ωρη καταγραφή του οισοφαγικού pH με τη χρήση ενός ενδοαυλικού οισοφάγειου pH-μέτρου με καθετήρες καταγραφής δύο σημείων, λόγω κάποιων συμπτωμάτων που σχετίζονταν με πιθανή ΝΓΟΠ. Τα παιδιά στα οποία διαγνώστηκε ΝΓΟΠ, ακολούθως υποβλήθηκαν σε αντι-ΓΟΠ αγωγή. Τριάντα τέσσερα (34) παιδιά εξαιρέθηκαν από τη μελέτη λόγω ηλικίας (μεγάλη απόκλιση από το μέσο όρο), νευρολογικών διαταραχών, τροφικής αλλεργίας στο γάλα της αγελάδας, συγγενών ανωμαλιών, συνδρόμων ανοσοανεπάρκειας ή άλλων χρόνιων συστηματικών νοσημάτων. Τα εναπομείναντα 187 παιδιά (96 αγόρια και 91 κορίτσια) ταξινομήθηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το δείκτη παλινδρόμησης (Reflux Index, RI %) που προέκυψε από την 24ωρη pH-μετρία. Ομάδα Α: 49 παιδιά (26,2 %) χωρίς ΓΟΠ (ομάδα υγιών μαρτύρων), Ομάδα Β: 78 παιδιά (41,7 %) με μικρού και μετρίου βαθμού ΓΟΠ και Ομάδα Γ: 60 παιδιά (32,1 %) με σοβαρού βαθμού ΓΟΠ. Η επίπτωση της ΥΜΩ διερευνήθηκε αναδρομικά σε καθεμία από τις παραπάνω ομάδες τόσο πριν, όσο και μετά την αντι-ΓΟΠ αγωγή. Παράλληλα μελετήθηκαν και άλλοι ενοχοποιητικοί παράγοντες της ΥΜΩ. Αποτελέσματα: Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων της παρούσας μελέτης ανέδειξε ότι 6 παιδιά από την ομάδα Α (12,24 %), 11 παιδιά από την ομάδα Β (14,1 %) και 19 παιδιά από την ομάδα Γ (31,67 %) παρουσίασαν επεισόδια ΥΜΩ. Λόγω της κανονικής κατανομής των δεδομένων, χρησιμοποιήθηκε ως στατιστική μέθοδος το x2-test. Παρότι δεν βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στην επίπτωση της ΥΜΩ μεταξύ των ομάδων Α και Β, αποδείχθηκε μία προφανής στατιστική συσχέτιση της σοβαρής ΝΓΟΠ με την ΥΜΩ (p = 0,014). Επιπλέον, στα παιδιά που έλαβαν αντι-ΓΟΠ αγωγή, η επίπτωση της ΥΜΩ μειώθηκε σημαντικά και έγινε παραπλήσια αυτής που βρέθηκε στους υγιείς μάρτυρες (12,32 %). Συμπερασματικά: Η σοβαρού βαθμού ΓΟΠ φαίνεται να εμπλέκεται στην πολυπαραγοντική αιτιολογία της ΥΜΩ στα βρέφη και τα παιδιά.