Μελέτη βιοδεικτών οξειδωτικού stress στον θαλάσσιο οργανισμό mytilus galloprovincιαlis σε σχέση με τις συγκεντρώσεις μετάλλων και πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων

Abstract

Τα τελευταία χρόνια, καθώς έχει δοθεί αυξημένη έμφαση στη χρήση μοριακών βιοδεικτών ως μέσο παρακολούθησης της ποιότητας του περιβάλλοντος και της φυσικής κατάστασης των οργανισμών που διαμένουν σε αυτό, πολλοί διαφορετικοί βιοδείκτες προσδιορίζονται στα δίθυρα μαλάκια σε προγράμματα ελέγχου της ποιότητας των υδάτινων οικοσυστημάτων. Τα δίθυρα και ιδιαίτερα τα μύδια χρησιμοποιούνται ευρύτατα ως βιολογικοί δείκτες σε προγράμματα παρακολούθησης της ρύπανσης των υδάτινων συστημάτων, επειδή είναι προσκολλημένοι σε κάποιο σταθερό υπόστρωμα και διαθέτουν την ικανότητα να φιλτράρουν μεγάλες ποσότητες ύδατος, με αποτέλεσμα να βιοσυσσωρεύουν μέταλλα και οργανικές ενώσεις στους ιστούς τους. Η σπουδαιότητα των μηχανισμών ελευθέρων ριζών και των δραστικών οξυγονούχων ριζών (ROS) στις φυσιολογικές λειτουργίες των βιολογικών οργανισμών και στους μηχανισμούς τοξικότητας διαφόρων περιβαλλοντικών ρύπων, καθώς επίσης και η πιθανή χρησιμότητα των αποκρίσεων που οφείλονται στη δράση των ROS ως μοριακούς βιοδείκτες, είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την εκρηκτική αύξηση των μελετών που εστιάζουν στο οξειδωτικό stress και στις ROS. Οι επιπτώσεις οξειδωτικού stress με πιθανή καταλληλότητα ως βιοδείκτες περιλαμβάνουν είτε αντιδράσεις του οργανισμού για προσαρμογή στις συνθήκες περιβαλλοντικού stress όπως είναι αλλαγές στις δραστικότητες αντιοξειδωτικών ένζυμων, είτε επιδράσεις τοξικότητας μέσω μηχανισμών ROS όπως οξειδωτικές βλάβες στα λιπίδια των μεμβρανών, στο DNA και στις πρωτεΐνες. Ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να αξιολογήσει και να εκτιμήσει την πιθανή χρησιμότητα των αντιοξειδωτικών παραμέτρων ως βιοδείκτες έκθεσης σε τοξικές ενώσεις και τοξικών επιδράσεων στον θαλάσσιο οργανισμό Mytilus galloprovincialis. Οι δραστικότητες των ενζύμων καταλάση και υπεροξειδική δισμουτάση, καθώς και τα επίπεδα λιπιδικής υπεροξείδωσης παρουσίασαν σημαντική στατιστική διαφορά στο μανδύα και στα βράγχια μυδιών είτε μετά από έκθεση αυτών σε μέταλλα όπως το κάδμιο, ο χαλκός, ο μόλυβδος και ο σίδηρος, είτε στη μελέτη πεδίου στον κόλπο του Σαρωνικού, συγκρινόμενα με τις αντίστοιχες τιμές των βιοδεικτών οξειδωτικού stress για μύδια αναφοράς.