Ψυχροπολεμική πραγματικότητα και περιφερειακές σχέσεις: Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία, Τουρκία 1950-1955: σύναψη και αποδυνάμωση των βαλκανικών συνφωνιών

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης αποτελεί η προσέγγιση των κυβερνήσεων ης Ελλάδας, της Τουρκίας και της Γιουγκοσλαβίας κατά τη διάρκεια των αρχών της δεκαετίας του 1950 που οδήγησε στη σύναψη Συμφωνίας Φιλίας και Συνεργασίας μεταξύ των τριών κρατών τον Φεβρουάριο του 1953 και Συνθήκης Συμμαχίας, Πολιτικής Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας τον Αύγουστο του 1954, γνωστής έκτοτε ως συμμαχίας του Bled, από την γιουγκοσλαβική πόλη στην οποία υπεγράφη. Ως χρονική αφετηρία τέθηκε ο Δεκέμβριος του 1950, όταν οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας έλαβαν νέα τροπή με την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων και την αποστολή αντιπροσώπων στην Αθήνα και το Βελιγράδι αντίστοιχα. Η κίνηση αυτή εγκαινίασε μία περίοδο διμερών επαφών με τη διενέργεια εκατέρωθεν επισκέψεων η οποία έγινε ουσιαστικότερη όταν το 1952 η Άγκυρα αποφάσισε να συνδυάσει τις δυνάμεις της με την Αθήνα για την προσέγγιση της Γιουγκοσλαβίας. Η Γιουγκοσλαβία της εποχής ήταν η Γιουγκοσλαβία του Τίτο. Μόλις λίγα χρόνια πριν, το καλοκαίρι του 1948, η ρήξη Τίτο-Στάλιν είχε οδηγήσει στην αποπομπή της Γιουγκοσλαβίας από την Cominform, αλλάζοντας τα διεθνή και βαλκανικά δεδομένα¹. Οι προσπάθειες του Γιουγκοσλάβου ηγέτη να διασώσει το καθεστώς του στον διπολικό κόσμο της εποχής συμπαρέσυραν δυτικές δυνάμεις και όμορα κράτη σε ένα παιχνίδι λεπτών διπλωματικών χειρισμών και επίδειξης πολιτικής δεξιότητας. […]