Η αγορά των πόλεων της Ελλάδας από τη ρωμαϊκή κατάκτηση ως τον 3ο αι. μ.Χ.

Abstract

Since the 8th. c. BC the Agora emerged as the major civic, commercial and in some cases religious centre of the ancient city. The Agora changed-through the ages and the original open space in the centre of the archaic city was transformed into an architecturally defined monument plaza that dominated the urban land space of Hellenistic cities. An every other public space the Agora was essentially designed to fulfil different practical and ideological needs of the community. Therefore the study of its development is ideal for revealing broader changes in the social and cultural context. The aim of this project is to examine the development of the Agora during the roman period (mid 2c. B.C. -3c. A.D.). Following the general discussion concerning the process of the Romanization of the Greeks the study tries to identify the changes in the traditional framework of the Agora. Study cases were selected from within the borders of modern Greek state. Sites (greek cities and roman colonies) for which we have at our disposal sufficient archaeological, epigraphical or historical data. The research focused mainly on developments concerning the plan and the architectural framework of the main central square. The results of the research revealed that a broader development process took place in the Agora, a process that gradually changed the urban landscape. In the case of the Greek cities this development involved the monumentalization of the square, the expansion through the addition of new public buildings, the improvement of the infrastructure, the creation of a monumental architectural environment and gradually the selective adoption of roman building types. As it may concern the roman colonies the research showed that the forum was gradually developed according to an urban model similar to the one applied in the roman cities of the western provinces.

Ήδη από τον 8ο αι. π.Χ. η Αγορά αναδείχτηκε ως το κύριο πολιτικό, εμπορικό και συχνά και θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας πόλης. Η μορφή της Αγοράς άλλαξε αρκετά στο πέρασμα των αιώνων και ο αρχικά υπαίθριος χώρος της αρχαϊκής περιόδου μεταμορφώθηκε σε μία μνημειακά διαμορφωμένη πλατεία που κυριαρχούσε στο αστικό τοπίο των ελληνιστικών πόλεων. Η Αγορά κάλυπτε διαφορετικές πρακτικές και ιδεολογικές ανάγκες της κοινότητας και η μελέτη της εξέλιξης του χώρου είναι πρόσφορη για την ανάδειξη κοινωνικών και πολιτισμικών αλλαγών. Σκοπός της παρούσης διατριβής είναι να εξετάσει την εξέλιξη της Αγοράς κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου. Η έρευνα προσπάθησε να εντοπίσει τις αλλαγές στο παραδοσιακό πλαίσιο του χώρου και να ερευνήσει πως και σε ποιο βαθμό νέες ιδέες άλλαξαν το παραδοσιακό αστικό τοπίο. Για τη μελέτη επιλέχτηκαν θέσεις (ελληνικές πόλεις-ρωμαϊκές αποικίες) για τις οποίες διαθέτουμε αρχαιολογικά, επιγραφικά ή ιστορικά δεδομένα. Η έρευνα εστιάστηκε σε ζητήματα που αφορούν την οργάνωση του χώρου αλλά και την αρχιτεκτονική εξέλιξη. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι ο χώρος δεν έμεινε ανέγγιχτος από εξελίξεις που σταδιακά άλλαξαν το αστικό τοπίο. Στις ελληνικές πόλεις η διαδικασία αυτή αφορούσε την τάση να επιτευχθεί η ελληνιστική ιδέα της κλειστής Αγοράς, την επέκταση της προσθήκης νέων συγκροτημάτων, τη βελτίωση των υποδομών, τη δημιουργία μνημειακού αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος και την επιλεκτική υιοθέτηση ρωμαϊκών αρχιτεκτονικών τύπων. Για τις ρωμαϊκές αποικίες ή έρευνα έδειξε ότι το Forum σταδιακά διαμορφώθηκε σύμφωνα με ένα αστικό μοντέλο που προερχόταν από τις ρωμαϊκές πόλεις των δυτικών επαρχιών.