Η συμμετοχή του Ελληνορθόδοξου κλήρου στα επαναστατικά κινήματα της Τουρκοκρατίας: 1453-1821

Abstract

This doctoral dissertation presents the liberal and resistant morale that was demonstrated by a significant part of the Greek orthodox clergy participating with various ways in the uprising movements of the Christian population (Genos) during the Ottoman rule. Particular emphasis is given in the effort of the subordinated to expel the conquerors. The skeptical position of the Ecumenical Patriarchate is designated in regards to unorganized and superficial revolutionary movements, reservation which is supported by the Sacred Canons. Names of clergymen with significant volvement or involvement in revolutionary movements are outlined with chronological order. A brief biographical history is cited for each, their active participation and the positive or negative evaluation of their offer. The real cause of the failure of the revolutionary movements are indicated, where they were due mainly to the absence of coordination and organization and also in their local and confined character.

Η διδακτορική διατριβή μας πραγματεύεται το αντιστασιακό και φιλελεύθερο φρόνημα που απέδειξε ένα σημαντικό μέρος του ελληνορθόδοξου κλήρου συμμετέχοντας με κάθε τρόπο στα επαναστατικά κινήματα του Γένους κατά την Τουρκοκρατία. Παρουσιάζεται η πολιτική, κοινωνική και εκκλησιαστική κατάσταση του Ελληνισμού και δίνεται έμφαση στην προσπάθεια των υποδούλων να απομακρύνουν τους κατακτητές. Αναδεικνύεται η επιφυλακτική στάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου απέναντι σε ανοργάνωτες και επιπόλαιες επαναστατικές κινήσεις η οποία τεκμηριώνεται με βάση τους Ιερούς Κανόνες. Αναφέρονται κατά χρονολογική σειρά ονόματα κληρικών με άμεση και έμμεση συμμετοχή σε αντιστασιακές κινήσεις. Ακόμη, παρατίθενται σύντομα βιογραφικά τους στοιχεία, η παρουσίαση της συμμετοχής τους και τέλος η εκτίμηση (αρνητική ή θετική) των ενεργειών τους. Αναφέρεται ακόμη ο αντιστασιακός χαρακτήρας της θυσίας των Νεομαρτύρων-Ιερομαρτύρων και Εθνομαρτύρων. Διερευνώνται επίσης, τα μεταξύ τους κοινά σημεία και διαφορές. Καταγράφεται ακόμη, η συμβολή των μοναστηριών και των Νεομαρτύρων μοναχών στην απελευθερωτική δράση του Γένους. Τέλος, επισημαίνοντας τα πραγματικά αίτια της αποτυχίας των επαναστατικών κινημάτων (1453-1821).