Η άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος στη Θράκη (προσδιορισμός χρονικής περιόδου) - ίδρυση και λειτουργία του ιατρικού τμήματος του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

Abstract

Traditional medicine is an excellent proof of our nation’s sensitivity and of the higher level of our folkloric civilization. It reflects the stressing effort of ordinary people to confront serious illnesses and to avoid the shocking possibility of death with their own practical knowledge, based on experience of their ancestors and combined with witching means. Teaching the History of Medicine has the objective goal of conceiving the value of building the scientific and humanitarian personality of the new doctor, who will be expected to serve the suffering fellow. Greek Medicine differentiates in: the Ancient Medicine, before Hippocrates, the Hippocratic, (5th century b.C.- era of Alexander the Great) and the Alexandrian or Hellenistic Medicine, (era of Alexander the Great - 650 a.C.). The entire ancient society was troubled and enquired the reasons that disorder the smooth function of the organism. They individualized the reasons in two separate categories, the natural and the supernatural. As natural they perceived those deriving from the power of the nature, the power of the enemy, the inappropriate food, the poisonous essences, the microscopic parasites along with the internal agents or the physiological damage caused by ageing. As supernatural reasons they accepted the divine power and the punishment coming from it, in cases of disrespectful human behavior. The Thracians, just like the majority of Greeks, achieved gradually, and certainly because of their academic background, to get rid of their superstitions and to adopt new habits, through the light of the artistic and scientific progress. Contemporary Doctors and Pharmacists were hard to come by and were frequently unwelcome by the Thracian People. The first Doctors in Thrace received the indistinct reactions of the People, as those presented a difficulty in trusting doctors and overriding “empirical doctors”, who, for many years, had been wining their respect by curing illnesses. The first Doctors had a great diagnostic deficiency and, in their first steps, were inferior to the “empiricals”, as those had developed a wide experience, through the years, facing various forms of illnesses. In the field of Medicine, the Pomacs, like most of the traditional communities, had created and evolved Popular Medicine, taking advantage of the natural environment and their religious system, in order to confront various illnesses and to restore their health, whenever disorganized for any reason. Thanks to the methods used by the Popular Medicine they provided an elemental medical care, at minimum, whenever access to Doctors (scientists) and hospitals was not possible. Finally, water has been an object of worship through the years, transformed to supernatural, magical, curing and life-giving power. Nowadays, we are aware of the chemical elements of water that penetrate, through epidermis, and affect the human organism. Therefore, the thermal springs of Thrace received a special place, as their contribution to physical and mental health was early recognized. Concluding an effort of further development of the Thracian thermal springs is their upgrading to Centers of Health Tourism and Welfare Centers.

Η παραδοσιακή ιατρική αποτελεί εξαίρετη απόδειξη της ευαισθησίας του λαού μας και του ανώτερου επιπέδου του λαϊκού μας πολιτισμού. Αποτυπώνει την αγωνιώδη προσπάθεια των απλών ανθρώπων να αποκρούσουν τις φοβερές ασθένειες, για να αποφύγουν τη συγκλονιστική πιθανότητα του θανάτου, με τις δικές τους απλές πρακτικές γνώσεις, βασιζόμενες στις εμπειρίες των προγόνων τους και συνδυασμένες με μαγικά στοιχεία. Η διδασκαλία της Ιστορίας της Ιατρικής έχει ως αντικειμενικό στόχο την κατανόηση της αξίας της συγκρότησης της επιστημονικής και ανθρωπιστικής προσωπικότητας του νέου Ιατρού που θα κληθεί να υπηρετήσει τον πάσχοντα συνάνθρωπο του. Η Ελληνική Ιατρική διακρίνεται : στην αρχαία Ιατρική, πριν από τον Ιπποκράτη, στην Ιπποκρατική Ιατρική, και στην Αλεξανδρινή ή Ελληνιστική Ιατρική. Ολόκληρος ο αρχαίος κόσμος προβληματιζόταν για τις αιτίες που διαταράζουν την ομαλή λειτουργία του οργανισμού τις οποίες και αναζήτησε. Ξεχώρισε τις αιτίες σε δύο κατηγορίες, τις φυσικές και τις υπερφυσικές. Ως φυσικές αντιλαμβανόταν αυτές που προερχόταν από τη δύναμη της φύσης, τη δύναμη του εχθρού, την ακατάλληλη τροφή, τις δηλητηριώδεις ουσίες, τα μικροσκοπικά παράσιτα αλλά και τα εσωτερικά αίτια του ίδιου του οργανισμού ή τη φυσιολογική φθορά λόγω ηλικίας. Ως υπερφυσικές αιτίες δεχόταν τις θεϊκές δυνάμεις και την τιμωρία από αυτές, εξαιτίας της ασεβούς ανθρώπινης συμπεριφοράς. Όπως οι περισσότεροι Έλληνες, έτσι και οι Θρακιώτες κατόρθωσαν σταδιακά και οπωσδήποτε χάρη στις σχολικές τους γνώσεις, ν’ απαλλαχθούν από τις δεισιδαιμονίες και να υιοθετήσουν νέες συνήθειες προερχόμενες από το φως της προόδου των τεχνών και των επιστημών. Οι επιστήμονες Ιατροί και Φαρμακοποιοί αυτής της περιόδου ήταν δυσεύρετοι, συχνότατα μάλιστα ανεπιθύμητοι από το Θρακικό λαό. Οι πρώτοι Ιατροί στη Θράκη εισέπρατταν τις αντιδράσεις του λαού, που ήταν συγκεχυμένες, καθόσον δυσκολευόταν να τους εμπιστευτούν και να παραμερίσουν τους πρακτικούς, οι οποίοι για πολλά χρόνια κέρδιζαν την εκτίμησή τους αντιμετωπίζοντας τις ασθένειες τους. Οι πρώτοι Ιατροί είχαν μεγάλη διαγνωστική δυσχέρεια και υστερούσαν αρχικά από τους εμπειρικούς, καθόσον υπολείπονταν σε εμπειρία που οι πρακτικοί είχαν αποκτήσει, αντιμετωπίζοντας για πολλά χρόνια διάφορες μορφές ασθενειών. Στον τομέα της Ιατρικής, οι Πομάκοι όπως και οι περισσότερες παραδοσιακές κοινότητες, δημιούργησαν και ανέπτυξαν τη Λαϊκή Ιατρική, εκμεταλλευόμενοι το φυσικό περιβάλλον και το θρησκευτικό τους σύστημα, για ν’ αντιμετωπίζουν τις διάφορες ασθένειες και ν’ αποκαθιστούν την υγεία τους, όταν αυτή διαταρασσόταν για τον οποιοδήποτε λόγο. Με τις μεθόδους της Λαϊκής Ιατρικής εξασφάλιζαν μια έστω στοιχειώδη ιατρική φροντίδα, εφόσον δεν ήταν εύκολη η πρόσβασή τους σε επιστήμονες Ιατρούς και νοσηλευτικά ιδρύματα. Τέλος το νερό αποτέλεσε αντικείμενο λατρείας σε όλες τις εποχές, λαμβάνοντας διαστάσεις υπερφυσικής, μαγικής, ιαματικής και ζωοδότρας δύναμης.