Η θαλάσσια αλιεία από τη γέννηση του ελληνικού κράτους μέχρι το 1910

Abstract

The thesis provides an investigation into marine fisheries from the establishment of the Greek state until 1910. The applied interdisciplinary investigation of the subject combines methodological tools from the disciplines of history, ethnology, fisheries science and ecology and focuses on the analysis of the main terms that constitute the fishing system of the period. The first chapter examines the tools, techniques and methods of fishing which prove and demonstrate the existence of a rich and specialized range of material evidence. These are in fact categorized into four major groups: a. net gear, b. hooks and lines, c. fishing traps and d. hand tools. In the second chapter, the fishing vessel is investigated in depth. The study of fishing vessels contributes significantly to the understanding of the identity and character of fishing because they were the main productive means of the activity. The vessels are categorized into three main groups: a. fishing boats, b. sponge-fishing boats and c. bottom trawls. The third chapter concentrates on the study of the fisherman. The study reveal the embarrassing weakness and inefficiency of the Greek administrative services in the professional classification of fishermen, which was emphatically highlighted by their full inclusion in the naval group. Therefore, the recognition and establishment of the professional identity of fishermen comes across as a slow and non-linear process. It is also evident that to a considerable extent the activity of selling fish was an extension of the fisherman's profession. The fourth chapter looks into the island of Corfu which serves as a case study thus, the fishing fleet as well as the fishing potential of the island are systematically analyzed. Chapter five raises the most important issue for sea fishing - the emergence of Italian trawls which renders it necessary for the Greek state to adopt and issue a series of legislative texts in an attempt to limit and regulate their activities. Finally, in the sixth chapter, the country's connection and liaising with the European scientific area of natural sciences and international exhibitions on issues related to fisheries is highlighted.

Αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής είναι η θαλάσσια αλιεία από την δημιουργία του ελληνικού κράτους μέχρι το 1910. Η διεπιστημονική διερεύνηση του θέματος – χρησιμοποιούνται μεθοδολογικά εργαλεία από την ιστορία, την εθνολογία, την αλιευτική επιστήμη και την οικολογία – βασίζεται στη ανάλυση των κυριότερων όρων που συγκροτούσαν το αλιευτικό σύστημα της εποχής. Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζονται τα εργαλεία, οι τεχνικές και οι μέθοδοι αλιείας τα οποία καταδεικνύουν την ύπαρξη μιας πλούσιας και εξειδικευμένης σειράς υλικών τεκμηρίων. Μάλιστα κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις μεγάλες ομάδες: α. στα διχτυωτά εργαλεία, β. στα αγκιστρωτά εργαλεία, γ. στις αλιευτικές παγίδες και δ. στα εργαλεία χειρός. Στο δεύτερο κεφάλαιο διερευνάται αναλυτικά το αλιευτικό σκάφος. Η μελέτη των ψαράδικων σκαφών συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση της ταυτότητας και του χαρακτήρα της αλιείας διότι αποτελούσαν το κύριο παραγωγικό μέσο της δραστηριότητας. Σε τρεις βασικές ομάδες χωρίζονται τα σκάφη: α. στα αλιευτικά, β. στα σπογγαλιευτικά και γ. τις ανεμότρατες. Το τρίτο κεφάλαιο καταπιάνεται με την μελέτη του αλιευτικού δυναμικού. Φανερώνεται η αδυναμία και η αμηχανία των διοικητικών υπηρεσιών στην κατάταξη των αλιέων η οποία υπογραμμίστηκε από την πλήρη υπαγωγή τους στην ομάδα των ναυτικών. Η αναγνώριση της επαγγελματικής ταυτότητας των αλιέων εμφανίζεται ως μια αργή και μη-γραμμική διαδικασία. Επίσης, γίνεται φανερό πως σε ένα σημαντικό βαθμό η δραστηριότητα της πώλησης των ψαριών αποτελούσε μια επέκταση της ίδιας της λειτουργίας του επαγγέλματος του ψαρά. Το τέταρτο κεφάλαιο μελετάει τον νησιωτικό χώρο της Κέρκυρας. Για την παρούσα διδακτορική διατριβή αποτελεί μια μελέτη περίπτωσης όπου συστηματικά αναλύεται ο αλιευτικός στόλος και το αλιευτικό δυναμικό του νησιού. Στο πέμπτο κεφάλαιο τίθεται προς ανάλυση ένα σημαντικό ζήτημα για την θαλάσσια αλιεία που ήταν η εμφάνιση των ιταλικών ανεμότρατων. Το ελληνικό κράτος θεσπίζει και εκδίδει μια σειρά νομοθετικών κειμένων στην προσπάθειά του να περιορίσει και να ρυθμίσει την δράση τους. Ενώ τέλος, στο έκτο κεφάλαιο, υπογραμμίζεται η σύνδεση και η επικοινωνία της χώρας με τον ευρωπαϊκό επιστημονικό χώρο των φυσικών επιστημών και των διεθνών εκθέσεων για θέματα σχετικά με την αλιεία.