Αξιολόγηση της απόδοσης και της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας από τα Κέντρα Υγείας της Ελληνικής Επικρατείας

Abstract

Objective:The principal motivation for this dissertation, which was conducted by the University of Crete's Clinic of Social and Family Medicine in collaboration with the National School of Public Health, was the lack of available tools for assessing and evaluating the quality of health services offered, in contrast to international practice. It aspires to help launch a debate on how a better health care sector and planning can manage existing problems and emerging needs, through an effective and flexible link between primary health care and public health in Greece. In this context, the main objective was to evaluate the PHC services provided in rural Greece. This is considered to be the first step in describing the current conditions, which will allow the transition to a viable and effective reform of health care provision, particularly during the period of the current new global crisis.Study population and methodology: Data were collected from two geographical and administrative regions representing differences in economic status and population frequency. Crete and Epirus, at the beginning of the economic crisis, were the study areas. Data collection was carried out from December 2008 to June 2009 and was part of a larger ongoing project started by the University of Crete (Clinic of Social and Family Medicine) in collaboration with the Faculty of Political Sciences of the University of Crete and the National School of Public Health of Greece, with the general aim of providing a detailed mapping of the services provided by Primary Health Care Centers in Greece. The study was included 21 Primary Health Care Centers and their reference populations, in the regions of Epirus and Crete, in Greece.For this purpose, a methodology with qualitative and quantitative characteristics was used in order to: a) Record the activities and services provided by the Health Care Centers of the Greek Territory regarding the basic infrastructure, unit organization, services provided, health education, training, research, referrals and liaison with the hospital, as well as collaboration with agencies b) record the needs in electromechanical, hospital hotel and biomedical equipment at the Health Care Centers. (c) record the various attitudes towards clinical governance and its implementation in CPU units, as well as the needs for continuing education. (d) measure the clinical effectiveness of Health Care Centers in selected chronic diseases. (e) assess the quality level in selected areas of the organization, administration and operation of Health Care Center services and, finally, (g) indirectly assess the performance of the Health Care Center services. Specifically, the tools used in the study were a standardized semi-structured questionnaire, quality assessment frameworks and qualitative research methods.Results: Both quantitative and qualitative data were collected. The main ones concern the existing staffing (nursing, other health professions and administrative staff) of the Health Care Centers which highlights the shortcomings at the educational level since, as the results show, only 50% of the reception staff has the training to deal with emergency cases.The qualitative study of the evaluation of PHC services in the two separate regions of Greece recorded the relative views of PHC providers and managers. On site interviews showed that primary care professionals hold varying views as to the quality of services provided, although the vast majority identified similar obstacles to providing high quality PHC services. The positive attitude of health care providers in the quality assessment research of health care services should be strengthened by overcoming the identified barriers, while addressing concerns raised about the future development of private Health Care Centers, in order to avoid a serious decline in services of state-funded Primary Health Care.Conclusions: The methodology used in this study was found to be appropriate for assessing providers' views on the quality and effectiveness of the provided services and could also be used in other European countries, where PHC reforms are being implemented or are facing similar challenges.

Σκοπός: Κινητήριο ερέθισμα για την πραγματοποίηση της παρούσας διατριβής, αποτέλεσε το έλλειμμα στην αποτίμηση και αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη χώρα μας σε αντίθεση με την διεθνή πρακτική. Φιλοδοξεί να συμβάλλει στην έναρξη μιας συζήτησης για το πώς ένας καλύτερος προγραμματισμός υγείας μπορεί να διαχειριστεί τα υφιστάμενα προβλήματα και τις ανάγκες που έχουν αναδυθεί, μέσω μιας αποτελεσματικής και ευέλικτης σύνδεσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας της υγείας και της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο, βασικός στόχος της αποτέλεσε η αξιολόγηση των υπηρεσιών ΠΦΥ που παρέχονται αγροτικές περιοχές της Ελλάδας, καθώς θεωρείται το πρώτο βήμα για να περιγραφούν οι τρέχουσες συνθήκες που θα επιτρέψουν την επικαιροποίηση σε μια συναφή και αποτελεσματική μεταρρύθμιση της παρεχόμενης φροντίδας της υγείας, ιδιαίτερα στην παρούσα περίοδο της νέας και παγκόσμιας κρίσης. Πληθυσμός μελέτης και μέθοδοι: Συλλέχθηκαν στοιχεία από δύο γεωγραφικές και διοικητικές περιοχές που αντιπροσωπεύουν δύο διαφορετικές περιφέρειες, όπου παρατηρούνται διαφορές ως προς την οικονομική κατάσταση, αλλά και την πληθυσμιακή συχνότητα. Η Κρήτη και η Ήπειρος, στις αρχές της οικονομικής κρίσης, αποτέλεσαν τις περιοχές μελέτης. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από τον Δεκέμβριο του 2008 έως τον Ιούνιο του 2009 και αποτέλεσε μέρος ενός συνεχιζόμενου μεγαλύτερου έργου που ξεκίνησε από την Κλινική Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης (ΚΚΟΙ, ΠΚ) σε συνεργασία με το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΠΚ και την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) της Ελλάδας με γενικό στόχο τη λεπτομερή χαρτογράφηση των υπηρεσιών των Κέντρων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΚΠΦΥ) που παρέχονται στην Ελλάδα. Η μελέτη διεξήχθη σε 21 Κέντρα Υγείας (ΚΥ) και στους πληθυσμούς αναφοράς τους, στις περιφέρειες της Ηπείρου και της Κρήτης, στην Ελλάδα (ΚΥ. Ηπείρου, ΚΥ Κρήτης). Για τη διενέργεια της, έγινε χρήση μεθοδολογίας με ποιοτικά άλλα και ποσοτικά χαρακτηριστικά, με σκοπό: α) Να καταγραφούν οι δραστηριότητες και οι παρεχόμενες υπηρεσίες από τα ΚΥ της Ελληνικής Επικράτειας ως προς τη βασική υποδομή, την οργάνωση της μονάδας, τις παρεχόμενες υπηρεσίες, την αγωγή υγείας, την εκπαίδευση, την έρευνα, τις παραπομπές και τη διασύνδεση με το νοσοκομείο και την συνεργασία με φορείς β) να καταγραφούν οι ανάγκες σε ηλεκτρομηχανολογικό, ξενοδοχειακό και βιοϊατρικό εξοπλισμό των ΚΥ. γ) να καταγραφούν οι στάσεις απέναντι στην κλινική διακυβέρνηση και την υλοποίησή της σε μονάδες της ΠΦΥ, καθώς και οι ανάγκες συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. δ) να μετρηθεί η κλινική αποτελεσματικότητα των ΚΥ σε επιλεγμένα χρόνια νοσήματα. ε) να εκτιμηθεί το επίπεδο ποιότητας σε επιλεγμένα πεδία οργάνωσης, διοίκησης και λειτουργίας των υπηρεσιών των ΚΥ και τέλος ζ) να εκτιμηθεί έμμεσα η απόδοση των υπηρεσιών των ΚΥ. Πιο συγκεκριμένα, τα εργαλεία της μελέτης, που χρησιμοποιήθηκαν, ήταν ένα σταθμισμένο ημιδομημένο ερωτηματολόγιο, πλαίσια αποτίμησης της ποιότητας και μέθοδοι ποιοτικής έρευνας.Αποτελέσματα: Συγκεντρώθηκαν τα στοιχεία τόσο ποσοτικής όσο και ποιοτικής ανάλυσης. Τα κυριότερα αποτέλεσαν η υπάρχουσα στελέχωση έμψυχου δυναμικού (νοσηλευτικού, άλλων επαγγελμάτων υγείας και διοικητικού προσωπικού) των ΚΥ που αναδεικνύει τις ελλείψεις σε εκπαιδευτικό επίπεδο καθώς, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα, μόνο ένας στους δύο από το προσωπικό υποδοχής έχει τις γνώσεις να διαχειριστεί σε επίπεδο ροών επείγοντα περιστατικά. Η ποιοτική μελέτη αξιολόγησης των υπηρεσιών ΠΦΥ στις δύο ξεχωριστές περιφέρειες της Ελλάδας κατέγραψε τις σχετικές απόψεις των παρόχων και των διευθυντών ΠΦΥ. Οι συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν στα ιατρεία έδειξαν ότι οι επαγγελματίες της πρωτοβάθμιας φροντίδας έχουν διάφορες απόψεις σχετικά με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αν και η μεγάλη πλειοψηφία εντόπισαν παρόμοια εμπόδια για την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών ΠΦΥ. Η θετική στάση των παρόχων ΠΦΥ στην έρευνα αξιολόγησης της ποιότητας των υπηρεσιών ΠΦΥ θα πρέπει να ενισχυθεί με την υπέρβαση των εντοπισμένων εμποδίων, ενώ θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αναφερθείσες ανησυχίες σχετικά με τη μελλοντική ανάπτυξη ιδιωτικών ΚΠΦΥ, προκειμένου να αποφευχθεί μια σοβαρή συρρίκνωση των υπηρεσιών ΠΦΥ που χρηματοδοτούνται από το κράτος. Τέλος, η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε σε αυτή την ποιοτική μελέτη κρίθηκε κατάλληλη για την αξιολόγηση των απόψεων των παρόχων σχετικά με την ποιότητα και την απόδοση των υπηρεσιών ΠΦΥ και θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες πραγματοποιούνται μεταρρυθμίσεις της ΠΦΥ ή οι οποίες αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις.Συμπεράσματα: Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε σ’ αυτή τη μελέτη αποδείχθηκε κατάλληλη για την εκτίμηση των απόψεων των παρόχων σε σχέση με την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες εφαρμόζονται ανάλογες μεταρρυθμίσεις των ΠΦΥ ή οι οποίες αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις