Στάσεις και απόψεις αλλοδαπών εφήβων μαθητών και μαθητριών για τη σημασία του σχολικού χώρου και την εκπαίδευση στην Ελλάδα

Abstract

In this thesis, the views and attitudes of adolescent pupils of foreign origin regarding the importance of school space in Greece are researched. The concept of space is based on the work of Harvey, Lefebvre and Massey whose positions we attempted to promote specifically in the case of school space. Herein, the importance of space as an open and dynamic field of heterogeneity and pluralism has been adopted where its users' identities are not pre-existing and unchanged but rather they are considered as a result of interaction with the environment. In addition, through the work of Foucault, where the political role of school and knowledge emerges, concepts related to the school area have been studied, such as power and discipline. Within this theoretical framework, research was carried out to capture the way spatial concepts are approached by pupils of foreign origin, focusing particularly on the concept of school space. More specifically, views on the elements of space that are considered crucial to their identity formation have been studied. These elements, as it emerged, include relations developed between teachers and students, as well as relations between peers, curricula, school failure, the importance of the level of the Greek language, etc. The transition from a spatial context to another was accompanied by identity elements. School space was studied both as a part of Greek society and as a pillar of a specific educational policy for the integration of foreign youth into it. The survey was conducted using the semi-structured interview method for forty-eight (48) persons from eight (08) Lyceums in Athens, General and Vocational Education. The pupils who participated in the survey were born in different countries and vary in the years of residence in Greece.

Στην παρούσα διατριβή καταγράφονται και μελετώνται απόψεις και στάσεις εφήβων μαθητών και μαθητριών, αλλοδαπής καταγωγής, σχετικά με τη σημασία του σχολικού χώρου στην Ελλάδα. Προσεγγίζοντας καταρχήν, την έννοια του χώρου, στηριχτήκαμε στο έργο των Harvey, Lefebvre, Massey των οποίων τις θέσεις επιχειρήσαμε να προβάλουμε ειδικά στην περίπτωση του σχολικού χώρου. Υιοθετήσαμε την σημασία του χώρου ως ένα ανοιχτό και δυναμικό πεδίο ετερογένειας και πλουραλισμού, όπου οι ταυτότητές των χρηστών του δεν είναι προϋπάρχουσες και αμετάβλητες αλλά προκύπτουν ως αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Επιπλέον μέσα από το έργο του Foucault όπου αναδεικνύεται ο πολιτικός ρόλος του σχολείου και της γνώσης, μελετήθηκαν έννοιες που σχετίζονται με το σχολικό χώρο όπως η εξουσία και η πειθαρχεία. Εντός αυτού του θεωρητικού πλαισίου πραγματοποιήθηκε έρευνα προκειμένου να καταγράψουμε τον τρόπο που προσεγγίζουν οι αλλοδαποί μαθητές κι αλλοδαπές μαθήτριες χωρικές έννοιες εστιάζοντας ιδιαίτερα στην έννοια του χώρου του σχολείου. Πιο συγκεκριμένα μελετήθηκαν οι απόψεις σχετικά με τα στοιχεία του χώρου που θεωρούνται κρίσιμα στη διαμόρφωση της ταυτότητας τους. Τα στοιχεία αυτά, όπως προέκυψε, περιλαμβάνουν τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες αλλά και τις σχέσεις μεταξύ συμμαθητών/τριών, τα προγράμματα σπουδών, τη σχολική αποτυχία, τη σημασία του επιπέδου ελληνομάθειας κ.λπ. Όπως διαπιστώθηκε η μετάβαση από ένα χωρικό πλαίσιο σε ένα άλλο συνοδευόταν από στοιχείων της ταυτότητας. Ο σχολικός χώρος, μελετήθηκε τόσο ως μέρος της ελληνικής κοινωνίας όσο κι ως πυλώνας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής πολιτικής για την ένταξη των αλλοδαπών νέων σε αυτήν. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της ημιδομημένης συνέντευξης σε σαράντα οχτώ (48) άτομα από οχτώ (08) Λύκεια της Αθήνας, Γενικής και Επαγγελματική Εκπαίδευσης. Οι μαθητές/τριες που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν γεννηθεί σε διάφορες χώρες ενώ ποίκιλλαν τα χρόνια διαμονής τους στην Ελλάδα.