Models on private debt, income distribution and macroeconomic stability

Abstract

This dissertation presents a post-Keynesian model of growth and income distribution where both consumer and corporate borrowing are incorporated. In particular, a cascade of models is developed; the first considers the workers debt to capital ratio and capital accumulation interaction, the second the corporate debt to capital ratio and capital accumulation interaction and the third incorporates the three state variables altogether.The current PhD thesis aims at researching the implications of the differences in working households borrowing behavior on macroeconomic performance. The current state of knowledge in the field of consumer borrowing consists of multitude dimensions, the most abundant mass of studies stem from: law, sociology and economics, the latter mostly empirical while the formal models mostly explore the debt dynamics without any special assumption on borrowers motivation. Exceptions are some recent models with Minskyan and Veblenian insights. This thesis contributes to a significantly less explored realm of consumer borrowing which is its relation to aspects of income inequality. In particular, through a non - linear borrowing function we derive three different borrowing behaviors; a) working households borrow to sustain their living standard by smoothing consumption without income inequality, b) working households borrow according to the interest payments affordability which is reminiscent of a Minskyan process and c) the income inequality argument where working households borrow in order to sustain the living standard the cost of which increases while actual wages remain stagnant. To our knowledge, this is the first model to address the income inequality interpretation on consumer borrowing in terms of living standards captured by the concept of conventional wage. The results of our analysis show that different motivations of working households borrowing have both quantitative and qualitative effects on both the short run and the long run. Our results suggest that the specific motivation for borrowing (affected by the general economic environment) due to their different impact on capacity utilization affects the characteristics of the growth regime, the debt dynamics and macroeconomic stability. Moreover, our findings suggest that borrowing in some cases offset the impact of contractionary policies however at a cost of higher levels of working households borrowing which in turn, once consumers are engaged into borrowing induced consumption norms, creates a trade off between growth and macroeconomic stability. This latter result arises especially when changes in income distribution are discussed within the framework of income inequality established through the neoliberal policies. This outcome implies that in the neoliberal era what is required for sustainable growth (the combination of higher growth and macroeconomic stability) is not only a redistribution of income in favor of working people but also a transformation of the neoliberal policies that have affected the living standards of the workers so that their living standard no longer relies on (excessive) borrowing. Another interesting result of this thesis is that the long run equilibrium points are asymptotically stable when the rate of accumulation is strong and hence the debt to capital ratios maintain at relative low levels. This finding holds across all scenarios and models and highlights the importance of strong investment demand for the stability of the macroeconomic system. It is important to note that when intense income inequality is assumed, at the stable region, growth and demand perform much better than in the other scenarios although the debt to capital ratios are much higher. Moreover, at the stable equilibrium points the borrowing process of working households is sustainable while in the unstable equilibrium points workers' debt is unsustainable and functions as a burden to the growth of the economy. A higher interest rate and corporations' internal to external finance ratio tends to destabilize the economy in all scenarios and models, while the impact of the rest of parameters differs according to working households borrowing behavior.

Στην παρούσα διατριβή παρουσιάζεται ένα μετα-κεϋνσιανό υπόδειγμα μεγέθυνσης και διανομής εισοδήματος όπου ενσωματώνονται τόσο ο καταναλωτικός όσο και ο εταιρικός δανεισμός. Συγκεκριμένα, αναπτύσσονται τρία διαδοχικά υποδείγματα: στο πρώτο αλληλεπιδρά ο λόγος χρέους των εργαζόμενων νοικοκυριών προς το απόθεμα κεφαλαίου με το ρυθμό συσσώρευσης κεφαλαίου, στο δεύτερο αλληλεπιδρά ο λόγος εταιρικού χρέους προς απόθεμα κεφαλαίου με το ρυθμό συσσώρευσης κεφαλαίου και στο τρίτο ενσωματώνονται και οι τρεις μεταβλητές.Η τρέχουσα διδακτορική διατριβή διερευνά τις επιπτώσεις διαφορετικών συμπεριφορών δανεισμού των εργαζόμενων νοικοκυριών στις μακροοικονομικές επιδόσεις. Στο χώρο των οικονομικών θεωριών ο ρόλος του δανεισμού των νοικοκυριών αναδείχθηκε με μεγαλύτερη έμφαση κυρίως μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης που έλαβε χώρα το 2007 στις ΗΠΑ. Στα πλαίσια των ετερόδοξων οικονομικών θεωριών, τα υφιστάμενα οικονομικά υποδείγματα διερευνούν τις επιπτώσεις του ιδιωτικού χρέους στις μακροοικονομικές επιδόσεις και τη μεγέθυνση χωρίς κάποια ειδική υπόθεση για τη συμπεριφορά των δανειζόμενων. Εξαίρεση αποτελούν μερικές πρόσφατες επιστημονικές εργασίες που ενσωματώνουν στοιχεία της θεωρίας του Minsky και του Veblen. Η διατριβή αυτή συμβάλλει σε μια πολύ λιγότερο διερευνημένη περιοχή του δανεισμού των εργαζόμενων νοικοκυριών, η οποία συνίσταται στη σχέση της με πτυχές της εισοδηματικής ανισότητας. Ειδικότερα, μέσω μιας μη-γραμμικής συνάρτησης δανεισμού παράγουμε τρεις διαφορετικές συμπεριφορές δανεισμού των εργαζόμενων νοικοκυριών: α) τα εργαζόμενα νοικοκυριά δανείζονται για να διατηρήσουν σταθερό το βιοτικό τους επίπεδο, εξομαλύνοντας την κατανάλωση χωρίς εισοδηματική ανισότητα, β) τα εργαζόμενα νοικοκυριά δανείζονται έχοντας ως κριτήριο το ύψος των έντοκων πληρωμών μια διαδικασία που έχει στοιχεία της θεωρίας του Minsky και γ) το επιχείρημα ανισότητας εισοδήματος, τα εργαζόμενα νοικοκυριά δανείζονται καθώς το κόστος του βιοτικού τους επιπέδου αυξάνεται ενώ οι πραγματικοί μισθοί παραμένουν στάσιμοι. Πρόκειται για το πρώτο οικονομικό υπόδειγμα στα πλαίσια της μετα-κεϋνσιανής θεωρίας που συνδέει τις εισοδηματικές ανισότητες με το δανεισμό των εργαζόμενων νοικοκυριών μέσω του επιπέδου διαβίωσης που αποτυπώνεται στην έννοια του συμβατικού μισθού. Τα αποτελέσματα της ανάλυσής μας δείχνουν ότι τα διαφορετικά κίνητρα δανεισμού των νοικοκυριών έχουν διαφορετικές, ποσοτικά και ποιοτικά, επιπτώσεις τόσο στη βραχυχρόνια όσο και στη μακροχρόνια περίοδο. Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι τα ειδικά κίνητρα για δανεισμό (που επηρεάζονται και από το γενικό οικονομικό περιβάλλον) λόγω της διαφορετικής επίδρασης στο βαθμό χρησιμοποίησης των παραγωγικών ικανοτήτων της οικονομίας επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά του καθεστώτος μεγέθυνσης, τη δυναμική του χρέους και τη μακροοικονομική ευστάθεια. Επιπλέον, τα συμπεράσματά μας υποδεικνύουν ότι ο δανεισμός υπό συγκεκριμένες συνθήκες αντισταθμίζει τις υφεσιακές τάσεις εντούτοις με κόστος υψηλότερων λόγων χρέους εργαζόμενων νοικοκυριών προς απόθεμα κεφαλαίου με αποτέλεσμα να υπάρχει αντισταθμιστική σχέση (trade off) μεταξύ μεγέθυνσης και μακροοικονομικής ευστάθειας. Το τελευταίο αποτέλεσμα ανακύπτει ιδιαίτερα όταν διερευνώνται μεταβολές στη διανομή εισοδήματος στο πλαίσιο του σεναρίου που ενσωματώνει την εισοδηματική ανισότητα. Αυτό το αποτέλεσμα υποδηλώνει ότι στα πλαίσια άσκησης νεοφιλελεύθερων οικονομικών πολιτικών ο συνδυασμός υψηλότερης μεγέθυνσης και μακροοικονομικής ευστάθειας δεν είναι συμβατός ακόμα και αν υπάρξει ανακατανομή των εισοδημάτων υπέρ των εργαζομένων. Χρειάζεται επομένως αναπροσαρμογή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών (υποχώρηση κράτους πρόνοιας, περικοπές σε υγεία, παιδεία και κοινωνική ασφάλιση κ.α.) που αυξάνουν το κόστος διαβίωσης των εργαζομένων, έτσι ώστε να μην απαιτείται η χρηματοδότησή του μέσω του δανεισμού.Ένα άλλο ενδιαφέρον αποτέλεσμα αυτής της διατριβής έγκειται στο ότι τα μακροπρόθεσμα σημεία ισορροπίας είναι ασυμπτωτικά ευσταθή όταν ο ρυθμός συσσώρευσης είναι ισχυρός και συνεπώς οι λόγοι χρέους εργαζόμενων νοικοκυριών και επιχειρήσεων ως προς το απόθεμα κεφαλαίου διατηρούνται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Το εύρημα αυτό αφορά σε όλα τα υποδείγματα και τα σενάρια συμπεριφοράς υπογραμμίζοντας τη σημασία της ισχυρής επενδυτικής ζήτησης για την ευστάθεια του μακροοικονομικού συστήματος. Είναι σημαντικό επίσης να σημειωθεί ότι, στο σενάριο συμπεριφοράς όπου επικρατεί έντονη εισοδηματική ανισότητα, στο ευσταθές σημείο ισορροπίας, τόσο η συσσώρευση κεφαλαίου όσο και ο βαθμός χρησιμοποίησης της παραγωγικής ικανότητας έχουν καλύτερες επιδόσεις από ότι τα άλλα σενάρια συμπεριφοράς, αν και ο λόγος χρέους προς απόθεμα κεφαλαίου είναι πολύ υψηλότερος. Επιπλέον, στα ευσταθή σημεία ισορροπίας το χρέος των εργαζόμενων νοικοκυριών είναι βιώσιμο, ενώ στα ασταθή σημεία ισορροπίας το χρέος είναι μη βιώσιμο και λειτουργεί επιβαρυντικά για τη μεγέθυνση της οικονομίας. Μια αύξηση των επιτοκίων και του δείκτη μόχλευσης των επιχειρήσεων θα τείνει να μειώσει την μακροοικονομική ευστάθεια σε όλα τα σενάρια συμπεριφοράς δανεισμού και τα υποδείγματα, ενώ οι επιπτώσεις μιας μεταβολής των υπόλοιπων παραμέτρων διαφοροποιούνται ανάλογα με τη συμπεριφορά δανεισμού των νοικοκυριών.