Συγκριτική μεταφρασιολογική προσέγγιση των ελληνικών μεταφρασμάτων του έργου Eugénie Grandet του Honoré de Balzac

Abstract

Le but de notre thèse était la comparaison des traductions de K . Papalexandrou, de A. Vrana, de F. Kondili et de D. Bitzileki, pour arriver aux déductions sur le problème de la traduction concernant l’équivalence. Nous nous sommes occupés des traits pragmatiques, stylistiques et sémantiques du texte français et de la façon que les traducteurs grecs utilisent pour traduire ces traits à la langue grecque. Nous avons comparé leurs choix en traduction, nous avons examiné la manière grâce à laquelle ils font face le problème de l’équivalence. Nous avons constaté, si les déplacements de sens, que les traducteurs ont choisi pour résoudre le problème de l’équivalence, étaient nécessaires ou pas et quelles étaient les raisons qui dictaient ce choix. Nous avons étudié l’échelon de l’écart pragmatique, stylistique et sémantique par rapport au texte original et puis par rapport aux autres traductions. Nous avons aussi examiné les conséquences à la compréhension du texte, qui dérivent des écarts du sens aux traductions. Nous avons détecté des écarts pragmatiques, stylistiques et sémantiques, nous les avons classés et nous les avons valorisés par rapport : a)au texte original, b) au sens que les autres traducteurs ont présenté, et à la fin nous avons interprété ces écarts de sens. Les diversités sémantiques, stylistiques et pragmatiques sont dues aux significations différentes des termes qui ont changées. Dans d’autres cas les traducteurs n’ont pas fait attention aux messages que les termes comprenaient. A ce point là nous avons évalué le genre de l’écart, son importance et la conséquence qu’il a à la compréhension du texte

Στόχος της διδακτορικής διατριβής ήταν η αντιπαραβολή των μεταφράσεων του Κ.Παπαλεξάνδρου, της Α.Βρανά, του Φ.Κονδύλη και της Δ.Μπιτζιλέκη, ώστε να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα γύρω από το μεταφραστικό πρόβλημα της ισοδυναμίας. Ασχοληθήκαμε με τα πραγματολογικά, υφολογικά και σημασιολογικά στοιχεία του γαλλικού κειμένου και με το πώς μεταφράζονται στην ελληνική γλώσσα από τους έλληνες μεταφραστές. Συγκρίναμε τις μεταφραστικές επιλογές τους στα συγκεκριμένα σημεία και ερευνήσαμε τον τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζουν το μεταφραστικό πρόβλημα της ισοδυναμίας. Διαπιστώσαμε, αν οι μετατοπίσεις που επιλέγουν για να το επιλύσουν, είναι επιβεβλημένες ή όχι και ποιες είναι οι αιτίες που επιβάλλουν την εκάστοτε μετατόπιση. Ερευνήσαμε το βαθμό της πραγματολογικής, υφολογικής και σημασιακής απόκλισης αρχικά σε σχέση με το πρωτότυπο κείμενο και ύστερα με τα υπόλοιπα μεταφράσματα. Στη συνέχεια μελετήσαμε τις τυχόν επιπτώσεις στην κατανόηση του κειμένου που προέρχονται από τις εν λόγω αποκλίσεις στις μεταφράσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο διαμορφώθηκε το εξής σχέδιο εργασίας: αρχικά εντοπίσαμε τις πραγματολογικές, υφολογικές και σημασιολογικές μετατοπίσεις, στη συνέχεια τις ταξινομήσαμε, έπειτα τις αξιολογήσαμε σε δύο επίπεδα: α) σε σχέση με το πρωτότυπο γαλλικό κείμενο, β) σε σχέση με το πώς έχει αποδοθεί το εκάστοτε σημείο από τους υπόλοιπους μεταφραστές και τέλος ερμηνεύσαμε αυτές τις μετατοπίσεις. Οι εκάστοτε πραγματολογικές, υφολογικές, σημασιολογικές διαφοροποιήσεις ενίοτε οφείλονται στις διαφορετικές σημασίες, που είχαν οι όροι και κάποια χρονική στιγμή άλλαξαν. Σε άλλες περιπτώσεις ίσως δεν δόθηκε η κατάλληλη προσοχή στα μηνύματα, που εμπεριέχονταν στους όρους όπου διαπιστώθηκαν οι αποκλίσεις. Στο σημείο αυτό υπολογίσαμε το είδος της απόκλισης, το μέγεθός της και την επίπτωση που είχε στην κατανόηση του κειμένου.