Μέτρηση και ανάλυση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας των νοσοκομειακών μονάδων στην Ελλάδα

Abstract

Η παρούσα διατριβή αφορά στην αξιολόγηση της αποδοτικής λειτουργίας του νοσοκομειακού τομέα του ΕΣΥ ως προς την αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων πόρων και ως προς την αύξηση της παραγωγικότητας στην παροχή υπηρεσιών υγείας. Επικεντρώνεται λοιπόν στη μελέτη των νοσοκομείων, που αποτελούν τον κορμό του ΕΣΥ τόσο από πλευράς απασχολούμενου προσωπικού όσο και από πλευράς συμμετοχής του στις δημόσιες δαπάνες υγείας. Άλλωστε για τον πολίτη τα νοσοκομεία κατατάσσονται στην κορυφή του συστήματος υγείας και αποτελούν τον κύριο φορέα προστασίας της υγείας. Ο αντικειμενικός σκοπός της παρούσας διατριβής είναι διπλός: πρώτον, να συγκρίνει τα αποτελέσματα της παραμετρικής και μη-παραμετρικής μεθόδου μέτρησης του βαθμού της τεχνικής αποτελεσματικότητας και της αποτελεσματικότητας μεγέθους με βάση τα στοιχεία της περιόδου 1992-1993. Η ανάλυση αυτή βασίζεται σε δεδομένα που δημοσιεύτηκαν από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και στην οικονομετρική εκτίμηση τεσσάρων διαφορετικών στοχαστικών εν δυνάμει συναρτήσεων παραγωγής. Δεύτερον, να αναλύσει την τεχνική αποτελεσματικότητα, την αποτελεσματικότητα μεγέθους καθώς και τη συνολική παραγωγικότητα των νοσοκομείων κατά τη διάρκεια της περιόδου 1999-2003. Για το σκοπό αυτό συλλέχθηκαν στοιχεία από τα νοσοκομεία και τα ΔΥ.ΠΕ της χώρας μας. Στα πλαίσια αυτά αναπτύσσεται η παραμετρική εκδοχή της προσέγγισης του Lovell (2003), η οποία κατά γενική ομολογία αποτελεί σήμερα την πληρέστερη ανάλυση των πηγών μεγέθυνσης του δείκτη παραγωγικότητας Malmquist. Πιο συγκεκριμένα, τα διάφορα αποτελέσματα που συνθέτουν την πορεία του δείκτη παραγωγικότητας (δηλαδή τεχνική αποτελεσματικότητα, αποτελεσματικότητα μεγέθους, αποδόσεις κλίμακας, τεχνολογική πρόοδος κλπ.) παρουσιάζονται σε όρους μιας στοχαστικής εν δυνάμει συνάρτησης απόστασης ως προς τις εκροές. Το σπουδαιότερο πλεονέκτημα της παραμετρικής εκδοχής είναι ότι επιτρέπει το στατιστικό έλεγχο της σημαντικότητας κάθε αποτελέσματος χωριστά, κάτι που δεν είναι εφικτό με την μη-παραμετρική μέθοδο. Στην εμπειρική ανάλυση του δείγματος για την περίοδο 1992-1993, οι διαφορές στο μέσο όρο της τεχνικής αποτελεσματικότητας είναι σχετικά μεγάλες μεταξύ των τεσσάρων υποδειγμάτων, της τάξης του 10%. Επίσης, ο βαθμός της τεχνικής αποτελεσματικότητας ήταν διαφορετικός μεταξύ της παραμετρικής και της μη-παραμετρικής μεθόδου, ενώ η αποτελεσματικότητα μεγέθους έδωσε παρόμοια αποτελέσματα και στις δύο μεθόδους. Η εμπειρική ανάλυση των δεδομένων για την περίοδο 1999-2003 έδειξε ότι η μέση παραγωγικότητα των δημόσιων νοσοκομείων αυξήθηκε, με κύρια πηγή μεγέθυνσης τη μεταβολή της τεχνολογίας και ειδικότερα την ουδέτερη τεχνολογική πρόοδο, ενώ η τεχνική αποτελεσματικότητα ήταν διαχρονικά αμετάβλητη.