Δύναμη και δικαίο

Abstract

The thesis argues that the separation of force and law is more than difficult and analyses the forms of their relation within the legal order, without considering their ontological differentiation as a fact. So, the crucial relation is represented in specific contradictions, such as between law and sovereignty, content and application, external conformity to and internal acceptance of the legal rule, finally between authority and truth. On the other hand, the synthesis of the normative and the normal, of the deontological with the ontological element does take place in the regime, the institutions of the political society. In the first part of the thesis the writer heightens the unity of power and rules, especially in the constitution. Moreover, it is argued that the actions of the government, due to the intense subjective-political character of political representation, tends to overcome the legal form of representation of the people. The separation of the source from the users of constitutional powers is constantly becoming more relative and, more or less, the logical priority of the sovereignty of the represented/governed towards the governors is reversed. In the second part of the thesis, the writer considers with references to the familiar themes of coercion and sanction, the relations between the content of the legal rule and its field of application. An important acknowledgement is that the law is extensively dependent on the field of application, through the influence of the so called “normative force of the real”. That’s why it is declared that the legal subject (the individual, the citizen and, of course, the official of the state) is present due to higher biological, social and historical status in the legal order. A basic conclusion is that the absolute separation of law from force is impossible, since this separation can only be in effect as an epistemological dogma. Also, it is argued that only by sovereignty can the legal rule “really” and practically be distinguished from the forces of the fields of application. For these reasons the democratic regime is considered, from the normative point of view, as the ideal form of synthesis between law and force. So, the (legal) subject “overshadows” the rule and comes to the forefront of philosophy of law. It is rather the authority (of Creon) that the truth (of Antigone) that constitutes the legal rule, the legal order and regime the constitutional.

Η διατριβή δέχεται ότι η διάκριση δύναμης και δικαίου είναι δυσχερής και αναλύει τις μορφές που λαμβάνει εντός της έννομης τάξης, χωρίς να θεωρεί δεδομένη την οντολογική διαφοροποίησή τους. Έτσι, η κρίσιμη διάκριση εκφράζεται σε επιμέρους διακρίσεις, όπως μεταξύ δικαίου και κυριαρχίας, περιεχομένου και εφαρμογής, εξωτερικής συμμόρφωσης και ενσυνείδητης αποδοχής των κανόνων, εντέλει μεταξύ αυθεντίας και αλήθειας. Από την άλλη, η σύνθεση του δεοντολογικού με το οντολογικό, του κανονιστικού με το κανονικό λαμβάνει χώρα στο «πολίτευμα». Στο πρώτο μέρος η διατριβή αναδεικνύει, ιδίως στο συνταγματικό επίπεδο, τη σύνθεση εξουσίας και κανόνα. Περαιτέρω, εκφράζεται η θέση ότι η δράση της κυβέρνησης, λόγω και του έντονου υποκειμενικού-πολιτικού στοιχείου, τείνει να υπερκεράσει τη σχέση αντιπροσώπευσης με το λαό. Η διάκριση μεταξύ πηγής και άσκησης των εξουσιών σχετικοποιείται και οριακά αντιστρέφεται η λογική προτεραιότητα της κυριαρχίας του αντιπροσωπευόμενου έναντι των κυβερνόντων. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής, ο συγγραφέας επεξεργάζεται, με αναφορές στις οικείες θεματικές του εξαναγκασμού και της κύρωσης, τη διάκριση ανάμεσα στο περιεχόμενο και το πεδίο εφαρμογής του κανόνα δικαίου. Βασική παραδοχή είναι ότι το δίκαιο εξαρτάται καθοριστικά από το πεδίο εφαρμογής του μέσω, μάλιστα, της επίδρασης που αναπτύσσει η «κανονιστική δύναμη του πραγματικού». Στο πλαίσιο αυτό γίνεται δεκτό ότι το νομικό υποκείμενο (το άτομο, ο πολίτης και βέβαια ο αξιωματούχος) υφίσταται δια της βιολογικής, κοινωνικής και ιστορικής υπόστασής του στην έννομη τάξη. Βασικό συμπέρασμα της διατριβής είναι ότι είναι αδύνατη η απόλυτη διάκρισης μεταξύ δύναμης και δικαίου, καθώς η κρίσιμη διάκριση έχει τελικά επιστημολογικό χαρακτήρα. Επίσης, υποστηρίζεται ότι δια της κυριαρχίας διακρίνεται πραγματικά ο κανόνας από τις δυνάμεις του πεδίου εφαρμογής. Για τους λόγους αυτούς το δημοκρατικό πολίτευμα κρίνεται, από κανονιστική σκοπιά, ως η ιδανική μορφή σύνθεσης δύναμης και δικαίου. Έτσι, το νομικό υποκείμενο «επισκιάζει» τον κανόνα και έρχεται στο προσκήνιο της φιλοσοφίας δικαίου. Είναι δε μάλλον η αυθεντία (του Κρέοντα) παρά η αλήθεια (της Αντιγόνης) που συγκροτεί το νομικό κανόνα, την έννομη τάξη και το πολίτευμα.