Οι νεοελληνικές διασκευές του "Απολλώνιου της Τύρου" μέσα στα ρομανικά τους συμφραζόμενα: στοιχεία εκχριστιανισμού, προσαρμογής και πρωτοτυπίας

Abstract

Apollonius of Tyre is one of the novels that had a major diffusion in Europe during the Middle Ages and the Renaissance. The main object of this research is to show the originality of the authors who recomposed this work in greek language. For this purpose we made use of the comparative method. The two greek texts of "Apollonius" have been confronted with another versions written about the same period, but belonging to different mediterranean literary traditions, namely spanish, french and italian. Emphasis has been given on the following matters: plot and narrative structure, religious and cultural elements, love, as well as the character's ethos. With regard to the origin of the anonymous greek version we believe that the theory of a cypriot author is the most possible. The profound christianization of the story, along with the idiomatic use of language and several geographical allusions, we find in it, lead us to this conclusion. In addition, this no rhymed medieval version seems to be a secondary source of the rhymed cretan version that dates to the 16th century.

Η μυθιστορία του Απολλώνιου είναι ένα από τα έργα με μεγαλύτερη διάδοση στα μεσαιωνικά χρόνια και αργότερα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο βασικός στόχος αυτής της διδακτορικής διατριβής είναι να αναφανούν οι πρωτοβουλίες που εισάγουν ως προς το περιεχόμενο οι ελληνόγλωσσοι συγγραφείς που διασκεύασαν αυτό το έργο. Συγκεκριμένα, συγκρίνουμε τις ελληνικές μυθιστορίες του Απολλώνιου με άλλες διασκευές που συντέθηκαν σε άλλα μέρη και άλλες γλώσσες κατά τις ίδιες περίπου εποχές στις οποίες τοποθετούνται οι ελληνικές επεξεργασίες. Περιορίσαμε τη συγκριτική έρευνα σε τρεις ρομανικές λογοτεχνικές παραδόσεις, την ισπανική, τη γαλλική και την ιταλική. Τα θέματα που εξετάζονται είναι η πλοκή και η αφηγηματική δομή, τα θρησκευτικά και πολιτισμικά στοιχεία ο έρωτας και το ήθος των προσώπων. Συμφωνούμε με τη θεωρία της κυπριακής προέλευσης της ανώνυμης μεσαιωνικής μορφής του έργου. Ο έντονος εκχριστιανισμός της ιστορίας μαζί με τους ιδιωματισμούς και τις γεωγραφικές ενδείξεις αυτού του κειμένου, μας οδηγούν στο συμπέρασμα αυτό. Θεωρούμε εξάλλου το κείμενο αυτό ως πιθανή δευτερεύουσα πηγή έμπνευσης του στιχουργού της κρητικής ομοιοκατάληξης διασκευής του 16ου αιώνα.