Σχόλια στο 10ο βιβλίο επιγραμμάτων του Μαρτίαλη (επιγρ. 1-53)

Abstract

The dissertation begins with ¶a general introduction (pp. 4 - 26), divided into five parts. The first part deals with Martial’s biography, where I appraise his birth and the chronology of his arrival in Rome, as well as the problem of his decision to return to Spain and the reasons lying behind that decision. In the second part I examine the chronology of the 10th book, which, according to the introductory epigram X. 2. 1 - 4, was published twice, first in 95 A. D. during the Domitian’s lifetime, and second in 98 A. D, as a revised edition, after Trajan’s elevation to principate. The third part deals with the difficult problem of discerning those epigrams that belong to the first edition of the 10th book, and those ones that were added in the second edition. In the fourth part, I approach Martial’s various editorial and poetic principles that he applied on the arrangement and classification of the epigrams in the 10th book. In the fifth and last part, I concentrate on the structure of the epigram and I conclude that Lessing’s theory concerning a bipartite structure of the epigram does not appear applicable to the 10th book as a whole, because there are some epigrams in this book which have tripartite structure. So, with the addition of this second schema of tripartite structure, Lessing’s theory is renewed and at the same time particularised, discerning four sub-categories in his bipartite structure. A detailed commentary (pp. 27 - 290) on the epigrams 1 - 53 follows the introduction, and the method applied in each epigram can be summarised as follows: The Latin text (with some differences from Shackleton Bailey’s last edition) is followed by an introduction concerning the content, the interpretation, the structure, and the metre of the epigram. In the entries that follow, I examine the underlying motives of Martial’s epigrams, their historical course and adaptations, variations, diversions, reversions, and lastly, their the originality, with philological commentary and literary parallels. Furthermore, from thematic, structural and stylistic points of view I attempt to reveal the elements that link the epigram with other Latin and Greek writers. For this purpose, I examine the intertextual relations of Martial’s epigram, the influence on him, and, in turn, his influence on others. Historical, social and literary background of the poet’s lifetime as well as the matters of geography, topography and prosopography are discussed accordingly. The study ends with an Index of Bibliography (pp. 291 - 303).

Η εργασία αυτή αρχίζει με ¶μια γενική εισαγωγή (σσ. 4 - 26), που περιλαμβάνει πέντε κεφάλαια. Στο πρώτο συζητείται η εν πολλοίς γνωστή βιογραφία του Μαρτιάλη, αλλά εδώ επανατίθεται το πρόβλημα της γέννησής του και της χρονολογίας άφιξής του στη Ρώμη, όπως και άλλα δύο θέματα, αυτό της επιστροφής του στην Ισπανία, και των λόγων που τον ώθησαν σ’ αυτήν την απόφαση. Στο δεύτερο εξετάζεται η χρονολόγηση του 10ου βιβλίου, το οποίο, σύμφωνα με το εισαγωγικό επίγραμμα Χ. 2. 1 - 4 , γνώρισε δύο εκδόσεις, την πρώτη το 95 μ.Χ., όταν ο Δομιτιανός ήταν ακόμη ζωντανός, και την δεύτερη, αναθεωρημένη έκδοση που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας ως 10ο Βιβλίο, έκδοση η οποία πραγματοποιήθηκε μετά την άνοδο του Τραϊανού στην εξουσία. Το τρίτο κεφάλαιο ασχολείται ειδικότερα με το δύσκολο πρόβλημα του εντοπισμού των επιγραμμάτων εκείνων που ανήκουν στην αρχική έκδοση του 10ου Βιβλίου, όπως και εκείνων που προστέθηκαν στην δεύτερη. Στο τέταρτο κεφάλαιο επιχειρείται η διαμόρφωση μιας εικόνας σχετικά με τις εκδοτικές-ποιητολογικές αρχές που ο ποιητής εφάρμοσε ως προς τη διάταξη και ταξινόμηση των επιγραμμάτων του κατά την έκδοση αυτού του βιβλίου. Τέλος, στο πέμπτο εξετάζεται η δομή των επιγραμμάτων του 10ου βιβλίου, όπου καταδεικνύεται ότι η θεωρία του Lessing περί διμερούς δομής των επιγραμμάτων δεν έχει καθολική ισχύ για το σύνολο του 10ου βιβλίου, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι υπάρχουν και ποιήματα με τριμερή δομή. Έτσι, με την προσθήκη της τριμερούς δομής ανανεώνεται η θεωρία του Lessing, αλλά και εξειδικεύεται συγχρόνως, αφού στην διμερή δομή του εντοπίστηκαν και τέσσερις ειδικότερες υποκατηγορίες. Ακολουθεί το κύριο μέρος της εργασίας (σσ. 27 - 290), όπου σχολιάζονται ενδελεχώς τα επιγράμματα 1 - 53, για τα οποία ακολουθήθηκε η εξής μεθοδολογία: Στην αρχή παρατίθεται το λατινικό κείμενο και ακολουθεί μία εισαγωγή, όπου καταγράφεται τόσο το περιεχόμενο του ποιήματος όσο και η ερμηνευτική του προσέγγιση· στον ίδιο χώρο παρουσιάζονται και δύο άλλα στοιχεία, η δομή και το μέτρο του ποιήματος. Στη συνέχεια ακολουθούν τα επιμέρους λήμματα, όπου, τόσο με τα απαραίτητα φιλολογικά σχόλια όσο και με τα παράλληλα χωρία, καταβάλλεται προσπάθεια να εντοπιστούν τα υποκείμενα μοτίβα, η ιστορική διαδρομή τους και οι αποκλίσεις, διασκευές, ανατροπές, και πρωτοτυπίες του μαρτιάλειου επιγράμματος. Προσπάθεια καταβάλλεται, επίσης, να τονιστούν τα στοιχεία εκείνα που συνδέουν το συγκεκριμένο εκάστοτε ποίημα από άποψη θέματος, δομής, ύφους και τεχνικής με άλλους λατίνους και έλληνες συγγραφείς. Για τον σκοπό αυτό μελετώνται τα διακείμενα του Μαρτιάλη, οι επιρροές που δέχθηκε και οι επιδράσεις που άσκησε το έργου του. Επειδή το μαρτιάλειο επίγραμμα αντανακλά άμεσα την επικαιρότητα της εποχής του, για την ερμηνεία τους λαμβάνονται επίσης υπόψιν το ιστορικό, κοινωνικό και λογοτεχνικό υπόβαθρο της εποχής του ποιητή, ενώ πολύ συχνά συζητούνται και ζητήματα προσωπογραφίας, τοπογραφίας και γεωγραφίας της Ρώμης και της Ισπανίας, στοιχεία που όλα μαζί συμβάλλουν σε μια καλύτερη και σφαιρικότερη κατανόηση του επιγράμματος. Τέλος, η εργασία κλείνει με την παράθεση της βιβλιογραφίας (σσ. 291 - 303).