Η διαστολική λειτουργία της δεξιάς κοιλίας σε ασθενείς με υπερφόρτιση όγκου της αριστερής κοιλίας

Abstract

The aim of this study was to estimate the diastolic function of the right ventricle of the heart using pulse Doppler echocardiography in patients suffering from regurgitation of the aorta, regurgitation of the mitral valve as well as in patients suffering simultaneously from regurgitation of the aorta and mitral valve. The patients were divided in three groups (A,B,C). Group A was consisted of 40 patients who suffered from regurgitation of the aorta of at least median severity and 40 healthy volunteers (control group). None of the patients of group A suffered from coronary disease, arterial hypertension, pericardial or lung disease, pulmonary hypertension, anemia or other systemic disease. None received any drugs for at least 48 hours before the examination. The patients with regurgitation of the aorta didn't suffer from any other valve disease. All had sinus rhythm in ECG without disorders in rhythm or conduction. There was not statistically difference between the patients with regurgitation of the aorta and control group as regards age, height, weight, blood pressure and heart frequency. Group Β was consisted of 30 patients who suffered from regurgitation of mitral valve of at least median severity and 30 healthy volunteers (control group). None of the patients of group Β suffered from coronary disease, arterial hypertension, pericardial or lung disease, pulmonary hypertension, anemia or other systemic disease. None received any drugs for at least 48 hours before the examination. The patients with regurgitation of mitral valve didn't suffer from any other valve disease. All had sinus rhythm in ECG without disorders in rhythm or conduction. There was not statistically difference between the patients with regurgitation of mitral valve and control group as regards age, height, weight, blood pressure and heart frequency. Group C was consisted of 20 patients, who simultaneously suffered from regurgitation of aorta and regurgitation of mitral valve. None of the patients of Group C suffered from coronary disease, arterial hypertension, pericardial or lung disease, pulmonary hypertension, anemia or other systemic disease. None received any drugs for at least 48 hours before the examination. All had sinus rhythm in ECG without disorders in rhythm or conduction. There was not statistically difference between the patients with simultaneous regurgitation of aorta and mitral valve and control group as regards age, height, weight, blood pressure and heart frequency. The patients were examined by the use of transthoracic Doppler-echocardiogram with simultaneous ECG recording. Using the flow signal through tricuspid and pulmonary valve, we measured the diastolic indices of right ventricle in all patients and then we compared the indices between the patients and healthy volunteers of every group. Group A: The ratio E/A was smaller in regurgitation of the aorta group than in control group and there was statistically significant difference (0,81±0,19 versus 1,20±0,15 p<0,001). The deceleration time of E wave (DT) was significantly prolonged in the regurgitation of the aorta group in comparison with control group and the difference was statistically significant (0,22±0,04 sec versus 0,14±0,01 sec p<0,001). The right atrial fractional filling (RAFF) was also significantly bigger in the regurgitation of the aorta group in comparison with control group and the difference was statistically significant (40,30±7,61% versus 33,60±3,41% p<0,001). The isovolumic relaxation time of the right ventricle was significantly prolonged in the regurgitation of the aorta group in comparison with control group and the difference was statistically significant (0,07 ±0,02 sec versus 0,03 ±0,01 p<0,001). There was no statistical significant correlation between diastolic indices and interventricular septum thickness and left ventricular mass index. Group B: The ratio E/A was smaller in regurgitation of the mitral valve group than in control group and there was statistically significant difference (0,85±0,12 versus 1,21 ±0,16 p<0,001). The deceleration time of E wave (DT) was significantly prolonged in the regurgitation of the mitral valve group in comparison with control group and the difference was statistically significant (0,21 ±0,02 sec versus 0,14±0,01 sec p<0,001). The right atrial fractional filling (RAFF) was also significantly bigger in the regurgitation of the mitral valve group in comparison with control group and the difference was statistically significant (38,58±4,59% versus 32,58±3,14% p<0,001). The isovolumic relaxation time of the right ventricle was significantly prolonged in the regurgitation of the mitral valve group in comparison with control group and the difference was statistically significant (0,07±0,02 sec versus 0,03±0,01 p<0,001). As in the previous group there was no statistical significant correlation between diastolic indices and interventricular septum thickness and left ventricular mass index. Group C: The ratio E/A was smaller in the regurgitation of the aorta and mitral valve group than in control group and there was statistically significant difference (0,83±0,18 versus 1,18±0,16 p<0,001). The deceleration time of E wave (DT) was significantly prolonged in the regurgitation of the aorta and mitral valve group in comparison with control group and the difference was statistically significant (0,23±0,02 sec versus 0,14±0,01 sec p<0,001). The right atrial fractional filling (RAFF) was also significantly bigger in the regurgitation of the aorta and mitral valve group in comparison with control group and the difference was statistically significant (39,04+6,11% versus 33,79±2,86% p<0,001). The isovolumic relaxation time of the right ventricle was significantly prolonged in the regurgitation of the aorta and mitral valve group in comparison with control group and the difference was statistically significant (0,07±0,02 sec versus 0,03±0,01 p<0,001). As in the previous groups there was no statistical significant correlation between diastolic indices and interventricular septum thickness and left ventricular mass index. We conclude that the diastolic function of the right ventricle is affected in patients with volume overload of left ventricle. The changes consist of prolongation of the isovolumic relaxation time, reduction of E/A ratio and prolongation of deceleration time of E wave. All these changes indicate disorder of active relaxation of the right ventricle. These changes are the same with those happened in left ventricle in patients suffering from the same diseases. The ventricle interaction seems to be the major pathogenic mechanism of these changes.

Στην παρούσα μελέτη εκτιμήθηκε με παλμικό Doppler ηχοκαρδιογράφημα η διαστολική λειτουργία της δεξιάς κοιλίας σε ασθενείς πάσχοντες από ανεπάρκεια αορτής, ανεπάρκεια μιτροειδούς, και ασθενείς πάσχοντες ταυτόχρονα από ανεπάρκεια αορτής και μιτροειδούς. Το υλικό της μελέτης διαιρέθηκε σε τρεις ομάδες (Α, Β, Γ). Η ομάδα Α περιέλαβε 40 ασθενείς που έπασχαν από μετρίου βαθμού τουλάχιστον ανεπάρκεια αορτής και 40 υγιείς εθελοντές (ομάδα ελέγχου). Κανείς από το υλικό της ομάδας Α δεν έπασχε από στεφανιαία νόσο, αρτηριακή υπέρταση, νόσημα του περικαρδίου ή των πνευμόνων, πνευμονική υπέρταση, αναιμία ή άλλο συστηματικό νόσημα. Κανείς δεν ελάμβανε φάρμακα ή είχε γίνει διακοπή για 48 ώρες τουλάχιστον πριν την διενέργεια της εξέτασης με το Doppler. Οι ασθενείς με ανεπάρκεια αορτής δεν έπασχαν από άλλη βαλβιδοπάθεια. Όλοι είχαν φλεβοκομβικό ρυθμό στο ΗΚΓ, χωρίς διαταραχές του ρυθμού ή της αγωγής. Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ασθενών με ανεπάρκεια αορτής και της ομάδας ελέγχου ως προς την ηλικία, το ύψος, το βάρος, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα. Η ομάδα Β περιέλαβε 30 ασθενείς με μετρίου βαθμού τουλάχιστον ανεπάρκεια μιτροειδούς και 30 υγιείς εθελοντές (ομάδα ελέγχου). Κανείς από το υλικό της ομάδας Β δεν έπασχε από στεφανιαία νόσο, αρτηριακή υπέρταση, νόσημα του περικαρδίου ή των πνευμόνων, πνευμονική υπέρταση, αναιμία ή άλλο συστηματικό νόσημα. Κανείς δεν ελάμβανε φάρμακα ή είχε γίνει διακοπή για 48 ώρες τουλάχιστον πριν την διενέργεια της εξέτασης με το Doppler. Οι ασθενείς με ανεπάρκεια μιτροειδούς δεν έπασχαν από άλλη βαλβιδοπάθεια. Όλοι είχαν φλεβοκομβικό ρυθμό στο ΗΚΓ, χωρίς διαταραχές του ρυθμού ή της αγωγής. Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ασθενών με ανεπάρκεια μιτροειδούς και της ομάδας ελέγχου ως προς την ηλικία, το ύψος, το βάρος, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα. Η ομάδα Γ περιέλαβε 20 ασθενείς πάσχοντες ταυτόχρονα από ανεπάρκεια αορτής και μιτροειδούς και 20 υγιείς εθελοντές (ομάδα ελέγχου). Κανείς από το υλικό της ομάδας Γ δεν έπασχε από στεφανιαία νόσο, αρτηριακή υπέρταση, άλλη βαλβιδοπάθεια, νόσημα του περικαρδίου ή των πνευμόνων, πνευμονική υπέρταση, αναιμία ή άλλο συστηματικό νόσημα. Όλοι είχαν φλεβοκομβικό ρυθμό στο ΗΚΓ, χωρίς διαταραχές του ρυθμού ή της αγωγής. Κανείς δεν ελάμβανε φάρμακα ή είχε γίνει διακοπή για 48 ώρες τουλάχιστον πριν την διενέργεια της εξέτασης με το Doppler. Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ασθενών που έπασχαν ταυτόχρονα από ανεπάρκεια αορτής και μιτροειδούς, και της ομάδας ελέγχου ως προς την ηλικία, το ύψος, το βάρος, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα. Το υλικό της μελέτης υποβλήθηκε σε διαθωρακικό Doppler ηχοκαρδιογράφημα με ταυτόχρονη καταγραφή του ΗΚΓ. Από το σήμα της διατριγλωχινικής και της διά της πνευμονικής βαλβίδας, ροής, υπολογίσθηκαν οι διαστολικοί δείκτες της δεξιάς κοιλίας σ' όλο το υλικό της μελέτης και στην συνέχεια έγινε σύγκριση των δεικτών μεταξύ των ασθενών και των φυσιολογικών κάθε ομάδας. Στην ομάδα Α: Ο λόγος E/A ήταν μικρότερος στην ομάδα της αορτικής ανεπάρκειας συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, με στατιστικά σημαντική διαφορά (0,81 ±0,19 έναντι 1,20±0,15, p <0,001). Ο χρόνος επιβράδυνσης του κύματος E (DT) ήταν σημαντικά παρατεταμένος στους ασθενείς με αορτική ανεπάρκεια, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου με στατιστικά σημαντικά διαφορά (0,22 ±0,04 sec έναντι 0,14 ±0,01 sec, p <0,001). Το κλάσμα κολπικής πλήρωσης (RAFF) ήταν επίσης σημαντικά μεγαλύτερο στην ομάδα της αορτικής ανεπάρκειας συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου με στατιστικά σημαντικά διαφορά (40,30±7,61% έναντι 33,60±3,41%, p <0,001). Ο χρόνος ισοογκικής χάλασης της δεξιάς κοιλίας ήταν σημαντικά παρατεταμένος στους ασθενείς με αορτική ανεπάρκεια σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, με στατιστικά σημαντικά διαφορά (0,07±0,02 sec έναντι 0,03±0,01 sec, p <0,001). Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των διαστολικών δεικτών και του πάχους του μεσοκοιλιακού διαφράγματος, καθώς και του δείκτη μάζας της αριστερής κοιλίας. Στην ομάδα Β: Ο λόγος E/A ήταν μικρότερος στην ομάδα της ανεπάρκειας της μιτροειδούς συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, με στατιστικά σημαντική διαφορά (0,85±0,12 έναντι 1,21 ±0,16, p <0,001). Ο χρόνος επιβράδυνσης του κύματος E (DT) ήταν σημαντικά παρατεταμένος στους ασθενείς με ανεπάρκεια μιτροειδούς σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, 165 με στατιστικά σημαντικά διαφορά (0,21±0,02sec έναντι 0,14±0,01 sec, p<0,001). Το κλάσμα κολπικής πλήρωσης (RAFF) ήταν επίσης σημαντικά μεγαλύτερο στην ομάδα της ανεπάρκειας μιτροειδούς συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου με στατιστικά σημαντικά διαφορά (38,58±4,59% έναντι 32,58± 3,14 %, p <0,001). Ο χρόνος ισοογκικής χάλασης της δεξιάς κοιλίας ήταν σημαντικά παρατεταμένος στους ασθενείς με ανεπάρκεια μιτροειδούς, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου με στατιστικά σημαντικά διαφορά (0,07±0,02sec έναντι 0,03±0,01 sec, p <0,001). Όπως και στην προηγούμενη ομάδα δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των διαστολικών δεικτών και του πάχους του μεσοκοιλιακού διαφράγματος, καθώς και του δείκτη μάζας της αριστερής κοιλίας. Στην ομάδα Γ: Ο λόγος E/A ήταν μικρότερος στην ομάδα με συνύπαρξη ανεπάρκειας αορτής και μιτροειδούς συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, με στατιστικά σημαντική διαφορά (0,83±0,18 έναντι 1,18±0,16, p<0,001). Ο χρόνος επιβράδυνσης του κύματος E (DT) ήταν σημαντικά παρατεταμένος στους ασθενείς με συνύπαρξη ανεπάρκειας αορτής και μιτροειδούς σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, με στατιστικά σημαντικά διαφορά (0,23±0,02 sec έναντι 0,14±0,01 sec, p <0,001). Το κλάσμα κολπικής πλήρωσης (RAFF) ήταν επίσης σημαντικά μεγαλύτερο στην ομάδα με συνύπαρξη ανεπάρκειας αορτής και μιτροειδούς συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, με στατιστικά σημαντικά διαφορά (39,04±6,11% έναντι 33,79±2,86%, p <0,001). Ο χρόνος ισοογκικής χάλασης της δεξιάς κοιλίας ήταν σημαντικά παρατεταμένος στους ασθενείς με συνύπαρξη ανεπάρκειας αορτής και μιτροειδούς σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου με στατιστικά σημαντικά διαφορά (0,07±0,02sec έναντι 0,03±0,01 sec, p <0,001). Επίσης και σ' αυτή την ομάδα δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των διαστολικών δεικτών και του πάχους του μεσοκοιλιακού διαφράγματος, καθώς και του δείκτη μάζας της αριστερής κοιλίας. Φαίνεται λοιπόν ότι η διαστολική λειτουργία της δεξιάς κοιλίας είναι επηρεασμένη σε ασθενείς με υπερφόρτιση όγκου της αριστερής κοιλίας. Οι μεταβολές συνίστανται σε παράταση του χρόνου ισοογκικής χάλασης, ελάττωση του λόγου E/A με παρατεταμένο χρόνο επιβράδυνσης του Ε κύματος, καθώς και αύξηση του κλάσματος κολπικής πλήρωσης, στοιχεία τα οποία συνηγορούν για διαταραχή της ενεργού χάλασης της δεξιάς κοιλίας. Οι μεταβολές αυτές είναι ίδιες με τις αντίστοιχες της αριστερής κοιλίας στις ίδιες παθήσεις. Η κοιλιακή αλληλεπίδραση είναι πιθανώς ο κυριότερος παθογενετικός μηχανισμός αυτών των μεταβολών.